Әлемдік

Архетип дегеніміз —адам табиғатынан, оньщ түпсанасынантамыр тартатын архаикалық мәңгі идея. Сол себептібір архетип сол баяғы архетип, ол барлық заманда, барлықмәдениеттерде үнемі үшырасып отырады. Тіпті атеистіктәрбиеде өскен адамның озі ішкі дүниесінде әлдебірархетиптің ықпалынан қүтыла алмайды. К. Юнг айтқандай,әрбір жанның түбінде өз сағатын күтіп қүдай архетипіжатыр. Біз логикалық жүйемен күрылған дүниеде жаратылғансебепті, аталмыш қағиданы елемеуге тырысамыз, алайдабүл елемеудің өтеуі, уақыт салдарынан, уақыт откен сайынқартайып, қираған біздің дүниеміз. Біз мәңгі таусылмасқажыр мен қайраттың бүлағынан айрылып отырмыз.Элиаде адамның барған сайын асқынған түрлі қызыққадеген жеңсікқойлығын атап айтқан.Түтыну қажетіне қүрылган авантюрлік өмір салтынаСудзуки айтқан “өмір сүру өнерін” қарама-қарсы қоюгаболады.“Хаос” пен “космос” дихотомиясы түлғаның психологиялыкахуалын да, әлеуметтік қүрылымды да тамашабейнелейді. Хаостың ортасына рухани геометрияньщпринциптері енгізілгенде барып космос пайда болатын болган.Әдцебір кеңістікті коктей өткен сызық пайда болғанда дүние“ортага”, “жогары” мен “теменге” бөлінеді, рухани гарышбірден жүйеге түседі. Барлыгы да жүйеленіп, орталықкаүмтылады; елдің рухани орталыгы киелі жерлерге, қалаболса, оның орталыгы сарайга, үй болса, ошаққа, социумболса, оның интеллектуалдық элитасына, халық болса, оныңмистикалық орталыгы Қүдайга үмтьглады. Өмірдің өзіфәниден тыс жатқан өлдебір биік мүратқа апарар жол деппайымдалган. Осының салдарынан өмірдің әр сәті ерекшемәнге ие болатын болган, ол жолдың әр үзігі үшін адамерекше жауапкер болган. Санадан, күнделікті тіршіліктенкиелі кіндік ж әне онын пәни дүниедегі белгілеріжайындагы үгым кеткен сәтте-ақ бірден хаос орнайды, санаүйқыга кетіп, жер бетін кенеусіз айуандық жайлайды.Б іртүтас сана бүдан былай күндізгі л о ги к алы қ -аналитикалық механикалық ойлау мен түпсананың түнектүйсікгері болып екіге жарылды. Бүл екеуі енді үйқы немесеаян кезінде гана түтасатын болды.Осы жинақтагы белді авторлардың бірі Мирча Элиадекосмос пен психология саласында теофанияга /қүдайлық