Әлемдік

төжірибені жыртып жібереді, ал бүл дегеніңіз дискриминацияжәне қосүрейлендіру (раздвоение). Өзіне озі тендіктіңбастапқы сезімі сол кезде жоғалады, шынайылықтыбөлшектеп жыртатын интеллекгіге озіне тэн жолмен жүругеерік беріледі. Бірге қатысу мен эмпатия интеллектуализацияныңнәтижесі болып табылады. Бүл бастапқытәжірибеден ада философияға қызмет етеді.”32Тек интеллект қана емес, дэл сол дәрежеде оқудыңнемесе оқытушының авторитарлығы тәжірибенщ спонтанды(еркін, оз бетімен) болуын шектеп тастайды. Сондықтанда, “дзен қасиетті сутраларға немесе даналар менғалымдардың экзегезасына қандай да бір іщкі маңыздылықтытаңбайды. Түлгалық тәж ірибе бедел менобьективтік әулиелікке қарсы қимылдайды...”33Дзенде Қүдай теріске де шығарылмайды, жақталмайдыда. “Дзенге абсолютті бостандық керек, соның ішіндеҚүдайдан да азат болу керек.”34Ол мүндай бостандықты Будцадан да қалайды. Дзеннің“Будда деген созді айтқан соң аузыңды тазала” деген мәтеліосыдан шыққан.Дзеннің интеллектуалдық интуициямен келісуіндегімақсатының Батыстан айырмашылыгы, оның мақсатықисынды ойлау нәзіктігінің үнемі осіп келе жатқандығыемес. Оның тәсілі “бәрін диллемаға салып, одан шығудыңжолын қисынды (логика) ақылмен емес, асқақ дәрежеліақылмен табуда”35 жатыр. Соган орай, мүғалім оқытадыдегенде, оны батыс үгымында түсінбеу керек —ол озгешеоқытады, Ол шеберлікті (біліктілікті), оз ақылын басқарабілуді қаншалықты игерсе, дәл сол дәрежеде ғана шеберүстазбола алады (“Үстаз” сэзінің “үста —шебер” созіненшыққанын еске алыңыз. Бүл “мастер —шебер” созі адамдысомдау мағынасын береді. — Ауд.), сондықтан да, олшәкіртіне бір ғана озі беруге қабілетті нәрсені - озтіршілігінің кошірмесін бере алады. “Үстаздың қолынанбәрі келіп түрганымен, ол шәкіртінің озі осыған әзір32 Suzuki, Mysticism, Christian and Buddist, World Perspectives Series,ed. R.N.Aschen, Harpez, New York, 1957, p. 10533 D.T.Suzuki, Introduction to Zen Buddism, p.34.ibid., p.9755 ibid., p.40309