Әлемдік

Мүмкін, Басе шарбақ түбінде өскен елеусіз бірдеңенікөргенде қыстақ ішіндегі жолмен келе жатқан болар. Оныңжақынырык келіп қарап, көріп отырғанда тапқаны әншейіндеоткен адамдар аңғармай жүрген, қарабайыр ғана жабайыөсімдік еді. Осы қарапайым факт айрықша поэтикалық сезіміде жоқ өлеңде баяндалып өтеді, мүмкін, мүның күші өлеңніңсоңғы екі буынын-дағы жапонша сөзде түрған болар: Капа(кана). Әдетте зат есіммен, сын есіммен немесе етістікпенжалғасып келетін осы бөлш ек таңданудың немесемадақтаудың, мүңның немесе қуаныштың сезімін білдіреді.Кейде оны леп белгісі ретінде аударған дүрыс. Бүлхайкудағы күллі өлең осы белгімен аяқталады.Осы бір он жеті, тіпті соңындағы леп белгісін қоспағанда,он бес буынды көктеп өтіп түрған сезімді жапон тіліментаныс еместерге жеткізіп беру қиын. Қолымнан келгеншетүсіндіріп корейін. Ақынның өзі менің интерпретациямменкеліспеген де болар еді, бірақ тым қүрығанда, дәл менсияқты түсінетін біреу табылып жатса, ол соншалықтымаңызды да емес.Басе, шығыс ақындарының көпшілігі сияқты, еңалдымен табиғат жыршысы болды. Олардың табиғаттысүйгені соншалық, өздерінің онымен бірлігін сезінеді,табиғат тамырының әрбір бүлкілін түйсінеді. Батысадамдарының басым көпшілігі табиғаттан ерекшеленіптүруға бейім. Олар адам мен табиғаттың арасында, бірнешеқалаулы аспектілерден өзге, ортақ ештеңе жоқ, табиғатадамның пайдалануы үшін ғана жаратылған деп есептейді.Ал Шығыс адамдарына табиғат өте жақын. Басе алыс ауылжолының езуіндегі жартылай бүзылған ескі шарбақтыңтүбінде бүр жарған елеусіз гүлді корген сәтте оның бойындаосы сезім —табиғатты түйсіну сезімі оянды. Бейкүнә ғана,еш міндетсусіз, біреудің өзін аңғарғанын қаламай гүлдептүрған гүл. Әйтсе де, егер оған қарасаң —ол қандай нәзік,тәңірлік даңқ пен үлы лы ққа қанш алы қты толы —Сүлейменнен де даңқтырақ! Оның сыпайы, менмүндаламайтынсүлулығы шынайы тамсандырады. Оның әрбүрш ігінен ақын өмірдің немесе болмыстың теренқүпияларын оқи алады. Басенің озі мүны түйсіне алмауыда мүмкін, бірақ оның жүрегін сол сәтте христиандарғарыштық өмірдің шыңырауларына дейін жететін тәңір лікмахаббатқа үқсататын сезім толқытқанына сенемін.332