Әлемдік

өзімен айналысады; экзистенциалды күйде, тәжірибе үстіндетүлға үсталмайынша, қимыл туралы да айтуға болмайды.Қимылды кім түйсінеді? Сананың осы фактісін саған кімхабарлайды? Ол жайлы өзгелерге айтып түрған сенің өзіңкімсің? “Мен”, “Сен”, “Ол” —осы барлық есімдіктер әлдененібілдіреді. Сол әлдене кім?Тағы бір монах сүрайды: “Менің Менім не?” Джошужауап береді: “Сен ауладағы кипаристі коріп түрмысың?”Бүл жерде Джошуды кору емес, коруші қызықтырған. Егер“ М ен” спиральдің осі болса, егер “М ен” ешуақыттаобьективтендірілмесе жэне фактуалданбаса, онда ол қалайболғанмен осында, дзен оны бізге жалаңаш қолмен үстапалуды және сол үсталмайтын, обьективтендірілмейтін немесеқол жетпейтінді үстазға көрсетуді қалай істеуге болатынынайтады (жапонша: фукатоку, қытайша пу-ко-тэ, санкритшеанупалабдаха). Ғылым мен дзен арасындагы айырмашылықосы. Алайда, дзеннің шынайыға ғылыми жолмен келуге қарсыеместігін, оның сциенистерге олардың жолынан озге —одангөрі тура, жүзін ішіне бүріан, шынайы жоне түлғалық жолбарын айтқысы келетінін еске сала кету керек. Олар мүнысубъективті деуі мүмкін, бірақ бүл олай емес.Түлға, индивид, Мен, Эго —бүлардың бәрі осы лекциядасинонимдер ретінде пайдаланылды. Түлға ахлақтық —еріктікнэрсе,индивид әртүрлі топтардың бәріне қарсы түр, эгопсихологиялық нәрсе, ал “Мен” бір мезгілде ахлақтықжәнепсихологиялық, сол күйінде ол діни мәнге де ие.Дзен көзқарасы түрғысынан алғанда “Мен” автономдылық,еркіндік, өзін өзі игеру және шығармашылықсезімдеріне ие екендігімен де психологиялық жағынанбірегей. Хокоджи бірде Басо До-ичиден (788 ж. өлген)сүрапты: “Он мың заттың ішінде жалғыз және серіксізтүрған түлға кім?” Басо айтыпты: “Сен Батыс өзенді бірүрттап тауыссаң, мен мүны саған айтамын”. “Мен” ментүлғаның жағдайы осындай. Ретті перцепциялар немесеәсерлер тобы туралы, Идея немесе бірлік принципі туралы,субъективті тәжірибенің динамикалық тоталдылығы немесеадамның қисық сызықты қимылдарының осі туралыайтатын психологтар мен теологтар дзенге қарсы бағыттакеле жатыр. Олар неғүрлым тез жүрген сайын, дзенненсоғүрлым алыстайды. Мен ғылым мен қисын (л о ги к а )объективті және ыдырағыш (ортадан тепкіш), ал дзен