Әлемдік

Мнемозина тәңіреше (богиня), түлғаланған “Жад”,Кронос пен Океаностың қарындасы —барлық музалардыңанасы. Ол барлығын білуге ие: Гесиод бойынша ( Теогония,32 38), ол “барды —не болғанды, ненің бар екендігін, неніңболатындығын біледі”. Ақынның көңілін Музалар баурап(әуейілеп) алғанда, ол Мнемозинаның таным бұлағынан ішеді,бүл, ең алдымен, ол “қайнар-көзді”, “бастауды”, шежіренітануға жетеді дегенді білдіреді. “Музалар о Бастан —ex arkhes(Теогония, 45, 115) —дүниенің пайда болуы, күдайлардыңшығу тегі, адамзаттың дүниеге келуі жөнінде әндетеді.Осылайша, жырланған өткен шак —жай ғана осы шақтыңбүрынғысын корсету емес, ол —осы шақтың қайнар-көзі.Осы қайнарга жете отырып, еске түсіру оқигаларды уақытбойындагы аумақтарга орналастыру мүмкіндіктерін емес,бардың негізіне жетуді, ғаламды туғызган ілкі себепті, ілкібастаулық болымды анықтау және галамның өзі түтастыгындағықалыптасу жолдарын түсіну мүмкіндітерін іздейді” ,62.Ілкі бастаулық жадтың арқасында, Музалар шабыттандырганақын, сүрімнің (сущий) ілкі негізіне жақындайды.Осынау ілкі негіздер Бастаудың мифтік уақытында корінедіжэне осы дүниенің принциптерінің негізін күрайды. Бірақ,олар ab origine'63-a t пайда болгандықтан да, осы болымдардыкүнделікті тәжірибе комегімен үстап алу мүмкін емес.Ж.П.Вернанның ақындық шабытты өлген жанды о дүниеденшақырып алумен немесе тірі адамдың, нені білгісі келсе, соныңбарлыгын танып-білу үшін жүзеге асыратын descensus adlin fern o s164- мен салы сты руы ны ң толы қ н егізі бар.“Мнемозинаның аэдке беретін артықшылықтары, о дүниеменжасалатын келісім-шарт сияқты бірдемеге, о дүниеге еркінкіре беруге және ерікгі түрде кері қайтып оралуга мүмкіндікалуға негізделген. Откен шақ о дүниенің олшемдерінің біріболып шыгады” 165. Міне, сондықтан да, қандай молшердеол “умыт болса”, сондай молшердегі “откен шақ” —тарихинемесе ілкі бастаулық —оліммен салыстыруга түрарлық.Лета озені, “үмыту” олім патшалыгының ажырамас болігі162 J.-P.Vernant, “Aspects Mythiques de la memoire en Grece” (Journalde Psychologie, 1959, pp. 1-29), p. 7. Сонд. салыст.: Ananda К.Coomaraswamy “Recollection, Indian and Platonic” (Supplement to theIournal of the American Oriental Sosiety, no 3, april-june, 1944).163 О бастан, бастаудан (лат.)164 Тозаққа түсу (лат.)165 J.-P.Vernant,op. cit., p. 8.126