Әлемдік

Дегенмен, мифті зерттеуді бағзы (архаикалық) жәнедәстүрлі қоғамдардан бастаған жөн, кейінірек тарихтамаңызды рөл атқарған халықтардың мифологиясын дақарастыратын боламыз. Мүндай тандаудың себебі дамудыңкарабайыр сатысында түрган халықтардың мифтері, уақытбарысында олардың өзгерістерге үшырағанына қарамастан,әлі де болса озінің ілкі жай-күйін (состояние) сақтап отыр.Әңгіме, ең алдымен, мифтері әлі тірі және адамның барлықжүріс-түрысы мен іс-әрекетін анықтап және негіздеп отырғанқоғамдар жөнінде болып отыр. Мифтердің рөлі менфункциясын этнологтар байыпты түрде (немесе соңғыуақыттарға шейін) іздеп жэне сипаттап бере алады. Бағзықогамдардагы әрбір миф, әрбір жоралғылық (ритуальный)іс-әрекетке жөнінде жергілікті жүрттан сүрап және еңқүрығанда, олардьщ осы мифтер мен ғүрыптарға қандаймән-мағына беретіндігін анықтап алуға мүмкіндік бар.Әлбетте, қарабайыр халықтардың ортасында жүргізілгензерттеулер барысында хатгалған мүндай “тірі күжатгар” біздіңбасымызға түскен қиындыктарды шеше алмайды. Бірақ, олармәселені дүрыс қоюға, олай болса, мифті әлеуметтік-діниқайнары ауанында (контекст) анықтауға көмектесеаларлықтай артықшылықтарға ие.“М иф” үғымын аныктау тэжірибесіМифтің, барлық галымдар тарапынан бір ауызданқабылданар жэне сонымен бір уақытта маман еместерге деүгынықты боларлық анықтамасын табу қиынның қиыны.Жарайды, барлық багзы (архаичный) және дәстүрліқогамдардагы барлық мифті және мифтердің барлықфункцияларын қамти алатын универсал анықтаманы табумүмкін бе? Миф мәдениеттің төтенше күрделі болымдарының(реальность) бірі, оны барынша сан-алуан жөнебірін-бірі толықтырып отыратын аспекгерден зерттеуге жәнежоруга болады.Менің ойымша, бізді қызықтырып отырган мәселенікеңінен қамти алатын мынадай анықтаманы қолданган жонсияқты: миф киелі тарихты баян етіп, “бастаулардыңбастауындагы” болып откен еміс-еміс (есте сақталган)оқигалар жонінде әңгімелейді. Миф, бетер-текті сүриеттердің(сверхъестественные существа) ерлігінің арқасында болымның26