Әлемдік

болып табылады. Өлгендер —бұлар жадын жоғалтқандар.Жэне, керісінше, кейбіреулері, елену мәртебесіне иеболғандар, —олардың арасында Тиресий немесе Амфиарай,—өлгеннен соң да өздерінің жадын сақтай алған. Гермес, өзініңұлы Эфалиданы өлімсіз ету үшін, оған шексіз жадты сыйғатартады. Родостық Аполлонийдің жазғанындай, “Олөлілерпатшалығындағы Ахеронт өзенін кешіп өткенде де, үмытуоның жанын жүтып қоя алмады; және, ол, біресе көлеңкелертүрағында, біресе күн нүры тогілген жер бетінде өмір сүрседе, көргенін барлығын есінде сақтап отырған”166. Бірақ,жанның басқаға ауысуы (переселение душ —көңіл-көшер)жөніндегі ілім пайда болган кезде, “Жад пен Үмытумифологиясы”, эсхатологиялық сипаттағы мән-мағыналарренктерімен байытыла отырып өзгеріске енеді. Енді озініңөткен шағының ілкі бастауын емес, бүрынгы өткен жекебойлану (воплощение, тулгалану) толық тізбегін білу кажетболады. Летаның функциясы енді озгеше: оның сулары жаңағана тәнді тастап шыққан жанды, тек жердегі ғүмырдыүмыттыру үшін қарсы алмайды. Қайта керісінше, Летааспандық дүниенің естеліктерін кетіреді жэне жанды қайтатүлгалану үшін Жерге қайтарады. “Үмыту” енді өлімніңсимволы емес, өмірге қайтып оралу символы болыптабылады. Летадан абайсызда су үртгап қойған жан (Платонжазған ( Федр, 248 с) “үмыту мен өшпенділік үрттамы”),қайта түлғаланады және ғүмырдың жаңа айналымынакірісіп кетеді. Орфик-пифагорейлік туыстыққа кіргендертағынған алын түнішектерте (пластинка), жанның Летасуларына сол жағалаудан жақындамауы, оң жағасыменжүрудің кажеттілігі, осы жолдың Мнемозина көліненшыққан суларга алып баратындығы ескертілген. Жанға осысулардың қорушыларынан мынадай түрде жалынып сүраужөнінде кеңес беріледі: “Маған Жад көлінен ағып шыққанкорпелендіруші (освежающий) судан беріндерші”. “Олардыңэзідері-ақ саған киелі қайнар-көзге еңкеюге комектеседі,сонда сен ерлердің ері болсың”167.166 Argonautiques, I, 463, сілт.: J.-P.Vemant, op. cit., p. 10.167 Петель мен Элевтерннің түнішектері. Орфикалық” түнішектерЖөнінде, салыст.: JaneHarrison, Prolegomena to the Study of Greek Religion(Cambridge/ 1903), pp. 573 sq.: F.Cumont, Lux perpetua (Paris, 1949), pp.248, 406; W.K.C. Guthrie, Orpheus and the Greek Religion (Londre, 1935,ed., 1952), pp. 1717 sq.127