Әлемдік

Біз бүл жерде мыналарға қатысып отырмыз:1) ғаламды жаратуына;2) Қүрт пен аурудың дүниеге келуі сәтіне;3) Емшінің ең алғашқы және парадигматикалық белгісіберілген кезіне (Еа Қүртты жояды);Арбаудың эффектісі, бүл жерде, ғүрып кезінде айтылғандардыңбарлығы да “бастаулардың” мифтік уақытынреактуалдауда болып отыр. Кейде, космогониялық мифтердісалтанатты түрде оқу кейбір аурулар мен кемістіктерді жазуүшін пайдаланылады. Бірақ, қазір көріп отырғанымыздай,космогониялық мифтік осынау мақсаттағы қолданылуы —бар болганы, оньщ коптеген қолдану жолының біреуі ғана.Кез келген “жасампаздықтың” үлгі етерлік модель ретінде,космогониялык “миф” сырқат адамга оз өмірін “жаңаданбастауга” көмектеседі. “Бастауларга қайтып оралудың ”арқасында қайтадан тууга мүмкіндік болар деген үміт бар.Осылайша, біз қарастырып отырган аурудан айықтырудыңбарлық гүрыптары, бастауларга қайтып оралуды мақсат етеді.Багзы қогамдар үшін өмір тузетіле алмайды, ол текбастауларына қайтып оралу барысында жаңадан жаратылаалады деген түсінік қана тән болгандай эсер қалдырады. Алкәміл бастау болса, галамды жарату процесімен қабаттасажүрген галамат энергияның, өмірдің және өнімділіктіңбүрқылы түрінде елестетіледі.Осының барлыгы да Полинезиядагы космогониялыкмифтердің жлоалгылық қолданылуынының коптегенмысалдарынан да айқын көрінеді. Миф бойынша, о бастатек Су мен Ымырт өмір сүрген. Жогаргы Қүдай, Ио, озініңойы мен сөзінің қүдіретімен суды айырып жэне Аспандармен Жерді жаратты. Ол айтты: “Сулар айырылсын, Аспандармен Жер болсын!”. Ио Қүдайдың, гадамның омір сүребастауына түрткі болган, осынау космогониялык сөздері —жасампаз, қасиетгі қүдіретке ие сөздер. Сондықтан адамдар,бірдемені жасау, түргызу қажет болган жагдайларда осысөздерді қайталайды. Олар бедеу күрсақты үрықтандыружоралгысы кезінде де, сондай-ақ, өлім мен согыс оқигасынаорай да, шежірелік әңгімелеу кезінде де қайталанып отырады.Бүгінгі замангы полинезиялыктардың бірі Харе Хонги былайдейді: “Ионың Ғаламды жаратуына, галам мен нүрдың пайдаболуына негіз болган сөздер —нақ осы сөздер бедеу қүрсақтыүрықтандыру жоралгысы кезінде де пайдаланылады. Түннің208-149