Әлемдік

орныксыз жэне иллюзорлы дүние ақырғы ақиқаттыкөрсетеді” деген абсурдты сенім салдарынан сақталалабермек. Осыган үқсас диалектиканы біз Уақытқа қатыстыдиалектикадан да таба аламыз.Майтри-Упанишадага сэйкес, Брахман — абсолюттіТіршілік иесі —сонымен бір мезгілде бір-біріне қарама-қарсыаспектіде —Уақыт пен Мәңгілікте керінеді. Білместік теконың жағымсыз аспектісі —темпоралдықты коруде жатыр.Үнділіктердің қолдануыңда осылайша аталатьш “бүрыс әрекет”“Уақытта” омір сүру дегенінде емес, Уақыттан тыс ештеңеболмайды (өмір сүрмейді) деген сенім-нанымда жатыр. Уақытпен Тарих адамды оның осылардың “ішінде” өмірсүргендігінен емес, соларды болымды деп есептегендіктенжәне осының салдарының мәңгілікті естен шығарып алгандықтаннемесе жонімен бағалай алмағандықтан жоқ етеді.Бірақ біз бүл бақылауларды жалғастырмаймыз. Біздіңмақсатымыз үнді бетер-табиғасын (метафизикасын)талқылауда немесе оны европалық философияға қарамақарсықоюда емес, бар болганы, біздің қазіргі замангықогамга қатысты үндінің де деп айтарын коруде жатыр. Бізүшін, аландаушылыққа багзы мәдениеттердің немесе үндіруханиятының қайсысының көзқарасы түргысынан қараптүрсақ та, оның әрқашан да Ажал символизмі астындакөрінетіндігің маңыздылыгы аз емес. Бүл басқалардың,европалық еместердің де тарапанын көріліп және багамдалыптүрган біздің аландаушылыгымыздың, біздер, европалықтардыңөздері ашып алган мәнін —Ажалдың жақындапқалгандыгын ашып отыргандыгын көрсетеді. Бірақ, біздіңосы сауалга қатысты көзқарасымыздың басқалардыңкөзқарасымен сәйкестігі бүдан ары қарай жүрмей қалады,өйткені, европалық еместер үшін Ажал біржолата да, абсурдтыда бола алмайды. Керісінше, өлімнің жақындап қалуына орайтуындайтын алаңдаушылық қайта тірілудің уөдесі болыптабылады, өлімнен кейін де басқа формадагы гүмырдыңболатындыгын алдын-ала сезінуді корсетеді. Тагы дақарабайыр қогамдардың козқарасы түргысынан қарастырылыпотырган бү заманның алаңдаушылыгын жетпектегіөлім азаптарымен теңестіріле алады; үнділік қиырда(перспективада) ол майяны ашу диалектілік сәтіне пара-парболмақ. Бірақ, біздің атдында гана атап откеніміздей, багзыжәне “қарабайыр” мәдениетте, сондай-ақ, Үндістанда да,261