Әлемдік

да батыс елдерінде дәріс оқыған. Д.Судзукидің дзен жайлыеңбектері оған арналған барлық дерлік антологияларға кіреді.60-шы жылдары дзенді Батыс жүртшылығына асатанымал еткен Судзуки деседі. Судзуки мен Фромныңжаңашылдығы, дәстүрді таза психологиялық түрғыдан,рационалдық нүсқада түсіндіре білгендігінде. Фроммболмысқа деген екі түрлі көзқарасты шендестіреді. Оныңбірі церебральдік, ягни батыстық ойлау жүйесіне тәнсарапшыл-логикалық көзқарас. Екіншісі интуитивтік,спонтандық, басқаша айтқанда дәстүрлі көзқарас. Әлбетге,Батыс пен Шығыс кезінде географиялық қана үғым болған,екі тарап дүниетанымдық болсын, әдет-салттық болсынтүрғыдан бір-біріне шендеспейтін. Бүгінгі Батыс, белгілібір интеллектуалдық парадигма ретінде кейінгі 3-4гасырдың аясында гана қалыптасқан. Карл Густав Юнгсияқты, Фром да церебрация феноменін, өзінің табигатынақайшы тірлік кешкен, сол себепті дүниеден оз орнын табаалмаган адамның рухани дагдарысының себебі деп қарайды.Эрине, Юнгтың ашқан ілімі түбегейлі еді, себебі, ол,біздің түпсанамызда қүты үзілмей жалгасқан, барлык діниүстанымдарымызды белгілейтін, түрлі сезімдер, аңсар менкоркем қиял аркылы бойымызды билеп отыратын архетиптермен,ягни символдармен, тақырыптармен жүмыс істеген.Алайда Судзуки шетсіз-шексіз, бүрын беймаглүм тақырыптыбастайды. Бүл тақырып бойынша, өмірдің өзі өнерге айналукерек, эр адам оз өмірінің суреткері бола алады.Церебральдік түргы адамды табигатқа, ал түптепклегенде озіне озін қарсы қояды. Ягни, церебральдік түрғы,озіңе-озің қол салумен бірдей. Адам мен қогам арасындагықатынасқа деген екі түрлі көзқарасты пайымдап корейік.Дәстүр, қогамды организмге, ягни, топырагы мен ауасын,тамыры мен сабагын, гүлі мен жемісін бір-бірінен ажыратыпалуга келмейтін өсімдікке теңейді. Ө ркениет, тіріорганизмді, қалай болса солай бөлшектеп, қайтаданқүрастыруга болатын фрагменттерге боледі. Ягни, өркениеттірі жанды механизм деп қарайды, оның тетіктерінқалаганша қүрастыруга болады деп есептейді.Адамның түпсанасынан бүрынгы кемел омірдің, асқақтүлгалы адамның бейнесі әлі ошкен жоқ. Алайда, бүгінгікүні, адамның рухани жәдігері іспеттес осы түпсана562