Әлемдік

Үнді біздің, өз өлімімізді ашуға пара-пар нәрсеніңаддындағы үрейіміз бен аландаулығымызды жақсы түсінеалады. Ол, “бірақ, қандай өлім туралы айтып отырсыз?”деп сүрар еді. Біз бөлісетін Болмыстың (адцын ала анықталыпқойылмау, темпоралдықтан ада болу себепті өлімсіз болатын)атманымыздың емес, біздің “мен” емесіміздің, біздіңиллюзорлық жеке-даралығымыздың, нақтылап айтқанда,біздің дербес майямыздың өлімі. Сонда үнді, біздіңсүрмегіміздің жоқболым алдында күйзелуінің Ажалменкездескен сәттеге күйзелуге сэйкес болу мүмкіндігіне жолбергендіктен, бізбен келісер еді де, оның үстіне, сіздің өнебойыңызды аландаушылыққа толтырып түрған бүл Ажал,бар болғаны сіздің иллюзияларыңыз бен сіздің білместігіңіз,оның артынан, сіздің нағыз мән-сүріңізді, сіздің алдын алабелгіленбеген және еркін болмысыңыздың кәміл формаларынсезіну арқылы, кайта туу жалғасатындығы туралы қосқанболар еді. Бір сөзбен айтқанда, ол, сіздің өзіңіздіңтарихилығыңызды сезіну сізді аланды етеді, жөне бүған таңқалуға да болмас, өйткені, нагыз Болмысты ашып, сондаөмір сүру үшін, сізге Тар их үшін өлу қажет деп айтар еді.Бүл аландаушылықтың осындай түстеп-жорылуынақатысты европалық тарихи философ-экзистенциалистің недеп жауап беретіндігін оңай келтіруге болады. Ол, “Сізмаған “Тарих үшін өлу кажет” деп айтып отырсыз, бірақ,адам Тарихтан басқа ештеңе болып табылмайды және болмақемес, өйткені, оның мән-сүрінің (суть, сущность) өзітемпоралды ғой” деп айтар еді. “Сіз маган өзімнің нағызғүмырымнан бас тартуды жэне абстракциядан, тазаБолмыстан, атманнан баспана іздеуді үсынып отырсыз. Менөзімнің Тарих жасаушы деген титулымды, барлық адамимазмүннан ада болған, тарихы жоқ, нағыз емес тірлік етуүшін қүрбан ет деп отырсың. Солай-ақ болсын, мен озімніңалаңдаушылығыма көнгенді қолайлы коремін. ЕңҚүрығанда, ол мен белгілі бір қаһармандық үлылықтан,адамның жай-күйі мен оны осылайша қабылдауды сезінуүлылығынан айыра алмайды”.Осындай европалық философиялық позициялардыталқылау менің жоспарыма кірмейді, дегенмен, біздіңҮндістан мен үнді руханияты жөніндегі батыстық келтірімдібүрмалап отырған бір түсінбестікті шүқып көрсетуіміз керек.Ғаламдық иллюзияны ашу жэне Болмысты метафизикалық259