Әлемдік

шақтылыгына негізделген”. Біздің көргеніміздей, “бетерадамдықүлгіге еліктеу, сценарий бейнелерін қайталау, жерлікуақыттың бүзылып Үлы Уақытқа бойлап еніп кету, —осының барлығы “мифологиялықжүріс-түрыстың”, яғни,ілкі қауымдық қоғамдардағы, мифтің озі ғүмыр кешудіңқайнар-көзі болып есептелген адамның жүріс-түрысыныңелеулы белгілері болып табылады”218.Литургия циклді уақыт болып табылғанымен, христиандар,иудаизмнің сенімді мүрагерлері ретінде, тарихтыңсызықтық уақыт да мойындайды: дүние бір-ақ ретжаратылған, және оның бір ғана ақыры бар. Түлғалану датарихта бір-ақ рет болған, және Қорқынышты сот да бір ретболмақ. Өзінің пайда болғанынан бастап, христиандық өтекөп және қарама-қайшылыққа толы, әсіресе, гностикалыкілімдердің, иудаизмнің және мәжусиліктің тарапынанықпалдарға түсті. Шіркеудің реакциясы да бір қалыптыболған жоқ. ІІІіркеу әкейлері гностиктердің акосизміменжәне эзотеризмімен үздіксіз күрес жүргізді, бірақ, Иоаннанқалған Інжілде де, апостол Павелдың жолдауларында да,олардың алдындағы жазабаларда да гностикалық элементгердісақтап қалды. Бірақ, қуғынға салуға қарамастан гностицизмбіржолата жоқ болып кеткен жоқ, азды-копті астыртынформада Орта Ғасырлардың ауызша жэне жазбашаәдебиеттерінде қайта пайда болып отырды.Иудаизмге қатысты айтар болсақ, ол шіркеу үшінЖазбаны (Писание) түстеп-жорудың аллегориялық эдісінберді және мерекелер мен ғаламдық діннің символдарын“тарихилау” әдісін үсынды. Ілкі бастаулық христиандықтың“иудаизациясы ” оны ң “тарихилануы на” , алғаш қытеологтардың Иисус уағыздары мен жаңа туып келе жатқаншіркеудің тарихын израиль халқының киелі тарихыменбайланыстыру туралы шешіміне пара-пар. Бірақ, иудаизмкейбір маусымдық мерекелер мен ғаламдық символдарды,оларды израиль халқының тарихындағы маңызды оқиғаларғатели отырып (сый сақтау мерекесі, пасха, Ханука, т.т.)тарихилан-дырса”. Шіркеу әкейлері де осы жолмен жүрді:олар Азия мен Жерорта теңізі дүниесінің симводарын,жоралғыларын және мифтерін, оларды, табиғи түрде КонеW vw M.Eliade, Mythes, reves et mysteres, pp. 26-27. Сонд. қараң.: Allan• atts, Myth an Ritual in Christianiti (Londres, New York, 1955); Olivierement, Transfigurer le Temps (Neuchatei-Paris, 1959).167