Әлемдік

“ашылуға” және уақытгық кеңістікте жаңа өлшемдерге шығуғаталпынуын табиғаи қүбылыс деп есептеуге болады. Естергі(бессознательное) түрде ол, қазіргі тарихтың салмагынан, таңергемен газёт бетін парақтаумен шектелу аркылы, тарихнамалықanamnesis- тің көмегімен қорғануға тырысады, ал, тарихнамалықanamnesis, Гегельдің сөзімен айтсақ, егер адам “ЖаһандықАқыл-Оймен сүхбаттаса алатын болса”, онда оның алдындағаламат қиырларды (перспекТиваны) ашып бере алар еді.Әрине, мүны үлкен жаңалық деп айтуға болмас: антикзаманынан бастап, адам ө зі^ тарих алдында қоркынышсезімін басынан кешіре отырып, откен заман тарихшыларыноку аркылы жүбатып келеді. Бірақ, қазіргі заманның аДамымол мүмкіндікке ие: оның историографиялық кокжиегіелеулі болғандықтан, оған, anamnesis-тің арқасында, “Тарихкасаботаж ж асай ” отырып, ғаламат ш ы ғармаш ы лы қбелсенділікке ие мәдениетгерді табудың сәті түседі. Батыстағыбіздің замандасымыздың реакциясы, егер ол, мәселен,үндістандықтардың македондык Ескендірдің Үндістандыжаулап алғанына, осы жаулап алушылықтың осы елдіңкейінгі тарихына жасаган цқпалына қарамастан, үлыжаугершінің есімін сақтамаганын білгенде қандай болар еді?Үндістан, басқа да дәстүрлі мЪдениеті бар елдер сияқты,жекеге және индивидуалдыкка емес, тек үлгілік модельдермен парадигмалық оқиғаларға ғана қызьи^шылық танытады.Батыс дүниенің историографиялық anamnesis-і өзініңбасталу сатысында түр. Оньщ мэдени резонансы жоніндежөнінде баға беру үшін ең күрығанда бірнеше үрпақтыңауысу уақыты қажет. Бірақ, anamnesis, басқа деңгейде болсада, жад пен еске түсірудің діни мәнділігін үзартады. Әңгімемифтер және, тіпті, діни ғүрыптар жөнінде болып отырганжоқ. Бірақ, әдоебір ортақтық бар: откенді дәл және толықкалпына келтірудің маңыздылыгы. Дәстүрлі қоғамдарда -мифтік оқиғаларды қалпына келтіру, қазіргі заМанғы батысевропалық қоғамда —тарихи уақыттарда болып өткенніңбарлыгын қалпына келтіру. Осыны діттей беруге болмас,өйткені екі арадағы айырмашылық тым көзге үрып түр.Дегенмен екі anamnesis те адамды оның “тарихи сәтінің”сыртына шығара алады. Және нағыз тарихнамалық anamnesis,адамның, бір кездері Бетер-текті Сүриеттер (сверхъестественныесущества) көрсетіп берген деп есептейтін жүрістүрысынсол мәдениеттің талаптарына сай реттеген ідкіастаулық оқиғалар Уақытына шыгады.141