Әлемдік

келтірілетін) осындай ғүрыптар, — өз алдына тотемдікөбейтіп таратуды мақсат етіп қоймайды, олар текбағышталғандар қатарын толтыратын жастарды осыкульттердің атқарылу рәсімімен (церемония) таныстырудығана мүрат етеді”20.Олай болса, мифте баяндалған “әңгіменің”, оныц текқүпия түрде жүзеге асырылып және жетпек процесіндеберілетіндіген ғана емес, оған магиялық-діни қүдіреттіліккөрінімінің де ілесіп отыруына орай, белгілі бір эзотериялық“білім” деп есептетелетіндігін аңғаруға болады. Және, расындада, “қандай да бір нәрсенің, жануардың, өсімдіктің пайдаболуы жөніндегі білу” мен “оларды өзімізге бағыныштыеткізер, олардың осіп-онуі мен көбеюін реттеуге мүмкіндікберер магиялық билік ие болу” дегендер - озара пара-парүғымдар болып табылады. Эрланд Норденскьельд үндістердіңкуна тайпасының түрмысынан өте қызғылықты мысалдаркелтіреді. Әлгілердің сенім-нанымы бойьшша, ауланар қүстьщшығу тегін білу саят кезіндегі сәттіліктің кепілі болыпесептеледі. Егер кейбір мақұлықтарды қолға үйретудің сәтітүскен болса, онда мүны магтарға әлгілердің жаратылуқүпиясы белгілі болудың арқасында болды деп түсінген жөн.Осы сияқты, егер от пен жыланның шығу тегін білсең,қызған темірді не улы жыланды қолда үстап түру қауіпсізболмақ. Норденскьельдтің айтуынша, “куна тайпасыныңТиентики ауылында, оттың шығу тегін білудің арқасындаөзіне ешқандай зиян келтірмей жалындап түрған отқа кіреалатын 14 жасар бала бар. Перез қолына оттан қызарыптүрған темірді үстаған немесе жыландарды ырқына кәндіргенадамдарды жиі кездестірген”21.Мүндай сенімдер бір типті мәдениеттегі тайпаларданбасқаларда да жеткілікті түрде таралып, кездесіп отырады.Тимор аралдарында, мәселен, күріштің пісер шағында,егістікке күріштің мифтік дәстүрлерін білетін адам аттанады.“Егістік басында, лашықта ол, түні бойына, күріш өсірудіңқалай пайда болғандығы жөніндегі аңызды (күріштің шығу20 C.Strehlow, Die Aranda- und Loritja-Stamme, vol. Ill, p. 1-2; L.Levy-Bruhl, op. cit., p. 123. Австралиялық жас өспірімдердің жетпектікғүрьіптары туралы, салыст.: Naissances mystiques, pp. 25 sq.21 E.Nordenskiold, “Faiseurs de miracles et voyants shes les Indiens Cuna”(Revista del Instituto de Etnologia, Tucuman, vol. II, 1982), p. 464; Levy-Bruhl, op. cit., p. 118.35