Әлемдік

Кейде кейбір, өзіміз үшін үйреншікті болып кеткен,біздердін әрбір өркениетті адамға тән табиғаи жүріс-түрысдеп есептейтін мэдени дағдылар, оларды басқа мэдениеткөзқарасы түргысынан қарастыра бастағанда өзінің күтпегенмэн-мағыналарын ашып корсете бастайды. Мысал ретіндебіздін өркениеттің анағүрлым тэн сипатын, ягни, қазіргізаман адамының тарихқа деген бейнормалы (анормальный)деуге болатын ынтазарлы қызығушылығын келтіруге болады.Бул қызығушылық озара байланысқан, бірақ бір-бірінеұқсамайтын екі жолдан көрінеді. Біріншіден, тарихнамағадеген ынтазарлық, адамзаттың өткені жэне, алдымен, батысдүниенің откені туралы неғүрлым толық және дәл мағлүматқаие болу ниеті. Екінш іден, тарихқа деген мүндайқызығушылық қазіргі заманғы батыс философиясындағы,алдымен, тарихи сүрмек (существование) негіздеп бергенжәне, ақыр соңында, тарихтың өзі жасаған адамды анықтаутенденциясынан көрінеді. Озалшылық (историзм) historismus,storicismo деп аталатыны да, сондай-ақ, Қытайдағы немесеислам мәдениеті елдеріндегі сияқты дәстүрлі тарихнамаболғанның озінде де оның функциясы әрқашан да типтікмодельдерді үсынуға ғана негізделген.Тарихқа деген осындай қызығушылыққа біздің мәдениқиырымыздың (перспектива) шегінен тыс жатқан көзқарастүргысынан қарап көрелікші. Коптеген діндерден және тіптіевропалық халықтардың фольклорынынан біздер пенде өлусәтінде (өлер алдында) озінің откен өмірін егжей-тегжейлітүрде, бүге-шігесіне, үсақ-түйегіне дейін ескере түсіреді жәнеөзінің бүкіл жеке озалын (тарихын) қайтадан еске түсіргенгежэне басынан кешіргенге дейін өле алмайды деген сенімнанымдыкездестіре аламыз. Жад экранында өлгелі жатқанпенде өзінің откенін (озалын) тагы бір рет коріп шыгады.Осьшдай көзқарас түргысынан қарастырьыьш отырган қазіргізамангы мәдениеттеге тарихнамага деген ынтазарлық осымәдениеттің таяп қалган ажалын аңгартатын белгі-нышанболар еді. Біздің батыстық өркениет, түңгиыққа батарданбүрын, соңгы рет өзінің —ілкі тарихтан бастап дүниежүзіліксоғыстарга дейінгі откен шагын еске түсірер еді.ибіреулердің оның орнықты даңқының ең жогаргы титулыДел есептеген Европаның тарихнамалық өзін-өзі сезінуі -10 жҮзінде апаттың алдындагы сәттің және апатты алдынадахабарлаушы болган шиеленісті момент болып шыгар еді.251