Әлемдік

береді, өйткені, ол адамның аш екендігін біледі), бірақ жартас,ағаш , өзен туралы да осыны айтуға болады. Осықұбылыстардың қай-қайсысы да өзінің “тарихына” ие, оныол адамға жеткізіп бере алмайды, және өз ақыл-кеңесіне деие, оны ол адамға бере алады.Өзін адами пенде ретінде сезіне жэне өз мойынына осыныүшін жауапкершілікті ала отырып, бағзы қоғамның адамы,өзінің бүл дүниедегі маңыздырақ бірдеме екендігін де біледі.Мэселен, ол өзінің арғы бабасының жануар болғандығынбіледі, ол өзінің өліп қалуының мүмкін екендігін және өміргеқайтып орала алатындығын (жетпек, бақсы трансы) біледі,өзінің оргиялары арқылы егін шығымдылығына ықпал ете(ол езінің эйеліне, Аспанның Жерге істегені сияқты істейалады, ол күрек рөлін, әйелі —түрен рөлін ойнай) алатынынбіледі. Күрделірек мәдениетгерде адам, өзінің тыныс алуының— Жел екендігін, оның сүйектерінің — тау жоталарыекендігін, оның асқазанында от лаулап жатқанын, оныңкіндігі дүниенің кіндігі бола алатынын, т.т. біледі.Бүл дүниеге деген мүндай “ашықтықты” ғүмыр кешудіңбуколистік, идиллиялық түрғыда қабылдаудың нәтижесі депойлауға болмайды. Қарабайыр халықтардың мифтері менғүрыптары, жэне онымен байланысты істері Аркадияныбейнелемейді. Көріп өткеніміздей, ілкі қауымдық жерөндеушілер, өсімдіктер дүниесінің гүлденуіне оздерініңжауапты екендігін түсіне отырып, қүдайларға, егінніңшығымдылығын арттыру үшін шалынатын қүрбандықтыазаптауға дейін, секскуалды оргияларға және каннибализмге,жауларының басын аулауға дейін барған. Осылардың барлығыда ғүмыр кешудің трагедиялы түжырымдамасына түнып түржәне азаптану мен зорлықпен өлтіруге берілген дінибағалаудың нәтижесі болып табылады. Гайнувеле туралысияқты миф және оның жасақтап отырған және қүрылтайлағанкүллі әулеуметтік-діни комплексі адамды өзінің өлімді,жерлік, тәндік үлес-сыбағасын мойы үсына қабыл алуынамәжбүрлейді. Адамның маңдайы, өзіне қорек табу үшінөлтіру және еңбек ету “жазған”. Өсімдіктер жэне жануарлардүниесі оған оның шыққан тегі туралы, яғни, жеме-жемгекелгенде, Гайнувеле туралы “сөйлейді”, және, оны түсініп,оны қоршап жатқанның және оның істеп жатқаныныңбарлығынан да діни мән-мағынаны ашып береді. Бірақ бүлоны қаталдық пен өлтіруді оның ғүмырының қүрамдас,146