Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

zaie. Besteak beste, lehenik, edukiaren kokatzea erabaki beharko du, eta
bigarrenik, bere buruaren inplikazioa komunikazio egoerarekiko. Bi
kalkulu horiek ainguraketa eragiketa osatzen dute.
Eta ainguraketaren eskutik datorkigu lehen “motatasun” bidea,
arketipo diskurtsiboak deritzogunak mugatuz. Lehen parametro batek
diskurtsoko erreferentearen eta egoeraren arteko erlazio era
(konjunto/disjuntoa) hartuko luke kontuan, eta diskurtsoko objektuak
presente dauden ala ez (kontakizuna/esposizioa) erabakiko; bigarren
parametroak elkarreragintza sozialaren eta produkzio egoeraren
autonomia/inplikazioa oposizioa nabarmenduko luke, bestela esanda,
diskurtso girotuaren eta teorikoaren arteko oposizioa.
Hona hemen mundu diskurtsibo horiei dagozkien arketipo psikologikoak:
2.1. taula:
Architypes psychologiques correspondants aux mondes discursifs (Bronckart, 1996,
159.or.)
Coordonnées générales des mondes
Conjonction Disjonction
EXPOSER RACONTER
Rapport à l´acte de Implication Discours interactif Récit interactif
production Autonomie Discours théorique Narration
Larringanek (1998a) esaten duen bezala, ohar gaitezen, dena den,
diskurtso horiek entitate abstraktuak direla, eta benetako diskurtso
motetatik urrun geratzen direla. Izan ere, nekez aurkituko dugu testu oso
bat, bete-betean arketipo diskurtsibo bakarrekoa, hots, homogeneoa dena;
testuetan zehar eta arketipo diskurtsiboen barnean aldaerak antzeman
daitezke. Horregatik, analisiaren maila honek ez du guretzat balio handirik
eskaintzen eta momentuz horretan utziko dugu.
b) Eragiketa (psiko)-diskurtsibo espezifikoak
Eragiketa hauei esker arketipoak zehaztu egiten dira eta hizkuntz
motak edo diskurtso motak dauzkagu. Guk hauek testu-genero izenaz
ezagutuko ditugu, orain arte zehaztu dugun zentzuan ulertuta.
c) Eragiketa (psiko)-sozialak.
Diskurtsoaren maila testualean gaude hemen, eta beharbada, didaktikari
begira hau da gehien interesatzen zaiguna. Orain arte aipatu mailak:
102