Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara
Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara
Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
299<br />
1. Aztergai ditugun <strong>testu</strong><strong>eta</strong>ko gaia iraunkorra 132 da. Testu hasieratik<br />
bukaeraraino “melokotoia” <strong>eta</strong> “ kontserben fabrikazio prozesua” dira<br />
gai nagusienak 133 . Ikasleak ohartu dira hortaz, oro har, <strong>eta</strong> gaia<br />
(melokotoia) errepikatu beharrean isildu egiten dute. Gaia isiltzeak,<br />
halere, arazoak sortzen ditu gaiari eusteko <strong>eta</strong> gaia berreskuratzeko<br />
aurrerago ikusiko dugun bezala.<br />
2. Gaia iraunkorra da baina eraldatu egiten da fabrikazio prozesuan zehar<br />
(hasierako melokotoia –osoak <strong>eta</strong> gordinak– ez dira bukaerako<br />
–melokotoiak urazukr<strong>eta</strong>n– kontserbatan sartuta). Gai honek jasaten<br />
dituen aldaketek izaera berria ematen diote gaiari (erreferente<br />
ebolutiboak) <strong>eta</strong> <strong>testu</strong>an gaia berreskuratzeko arazoak sortzen dira.<br />
Ikasleak, oro har, ez dira hon<strong>eta</strong>z ohartu <strong>eta</strong> gaia isildu egiten dute<br />
gaiaren fabrikazio prozesu osoan zehar.<br />
3. Ikusi den bezala, <strong>testu</strong> honek hiru atal ditu: sarrera, fabrikazio prozesua<br />
<strong>eta</strong> ondorioak (kontsumitzaileei oharrak, <strong>eta</strong>b.); azpi-gai berri<br />
bakoitzak, ohi den bezala, <strong>testu</strong>an tematizatzea eskatzen du. Horrek<br />
zailtasunak sortarazten ditu analisian ikusiko dugun bezala.<br />
“Lanerako metodologia” kapituluan azaldutako deskriptoreak erabili dira<br />
ikasle talde ezberdinek erabiltzen dituzten mekanismo-motak analizatzeko.<br />
Datu horiek 5.7. taulan laburtzen ditugu 134 .<br />
132 Danes-ek (1970, 1974) deskribatu duen eran.<br />
133 Hona hemen ikasle baten <strong>testu</strong>a adibide modura:<br />
MERTXIKAREN FABRIKAZIO PROZESUA<br />
Barazkiak <strong>eta</strong> frutu freskoak asko gustatzen zaizkigu <strong>eta</strong> urte osoan jan ahal izateko kontserbak daude.<br />
Nafarroako Herriberako lurra <strong>eta</strong> klima oso ona da kontserba guzti<strong>eta</strong>koak landatzeko. Lur hau<strong>eta</strong>n produktu asko<br />
produzitzen dira.<br />
Lehenengo zuhaitz<strong>eta</strong>ko mertxika egokiak aukeratzen dira. Ondoren garbitu egiten dira, higienea<br />
zaintzeko, alegia. Kalitate onekoak ez direnak kendu <strong>eta</strong> gero sailkatu egiten dira tamainaz, hurrengo makinak egin<br />
behar duen lana errazteko. Makina honen lana, hezurrak kentzea da, baina mertxika batzu<strong>eta</strong>n hezurrak gelditzen<br />
dira orduan andra batzuk, eskuz, kentzen dituzte. Hurrengo fasea, zatitutako mertxikak behekalderuntz jartzea da<br />
azala kentzeko. Hau egin <strong>eta</strong> gero hauek prest daude kontserbatzeko. Mertxika egokienak urazukr<strong>eta</strong>n<br />
kontserbatzen dira <strong>eta</strong> besteak berriz mami<strong>eta</strong>n, mermelada egiteko. Guk urazukr<strong>eta</strong>koak aztertuko dugu.<br />
Ontzikiak edo latak makinan sartzen dira. Beranduago pisatu egiten dira. Hurrengo pausua ur azukrea edo sakarosa<br />
gehitzea da. Geroago tapa ipini egiten da baina kontutan izan behar da hau ermetikoki izan behar dela. Hau burutu<br />
<strong>eta</strong> gero kalitate kontrola arduratu egiten da dena ondo aztertuz. Kalitate txarreko ontzikiak ez dira kontsumitzen.<br />
Geroxeagoko lana etik<strong>eta</strong> jartzea da, kasu hon<strong>eta</strong>n lata bete baino lehen. Azkenik enbalatu egiten da.<br />
Erosi aurretik etik<strong>eta</strong>n, kalitatean <strong>eta</strong> presioan fijatu behar gara. Inoiz ezin dugu denboraz pasatutako<br />
ontzikia gord<strong>eta</strong> eukitzea. Ontziki batzuk egoera txarrean egoten dira kixatuta <strong>eta</strong> simelduta. Guk kontutan eduki<br />
behar dugu lata birziklagarriak <strong>eta</strong> prozesuan energi gutxi gastatzen duela.(3-A2)<br />
134<br />
Esan bezala, <strong>testu</strong> kanonikoak <strong>eta</strong> ikasleen <strong>testu</strong>ak karakterizatzeko irizpide <strong>eta</strong> deskriptore berdinak<br />
erabili ditugu.
Change language