Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

Hiru ondorio horiek interesgarriak dira bai hizkuntzen
irakaskuntzarako bai itzulpen eremuan lanean ari direnentzat. Hona hemen,
era laburrean, "definitzeko" Loffler-Laurian-ek aurkitutako bost kategoriak
eta bakoitza gauzatzean frantsesez hartzen dituen unitate linguistikoak:
a) Izendatzea. Elementu batek bestea definitzen du; batek
linguistikoki esanahi zabala du, eta besteak informazio osagarria
eskaintzen dio lehendabizikoari. Bien arteko lotura aditz
espezifiko batez egiten da. Izendapena bulgarizazio testuetan eta
didaktikoetan agertzen da maiz. Gutxiago zientzia-testu
espezializatuetan. Kategoria honetan ondoko aditzak nagusitzen
dira: deritzo, deitzen da, esaten zaio etab. [Adib.: “Nous tiendrons compte de ces
paricularités en dénommant l´axe et son plan normal respectivement axe et plan
d´”association”; “Cette phase d´initialisation s´appelle le bootstrap (ou chaussepied)”]
b) Baliokidetasuna. Frantsesez “être” aditza erabiltzen da maiz.
Parentesiek ere rol bera betetzen dute. (Adib.: “Les macles d´indices
faibles sont des bicristaux dont aucun angle de désorientation n´est petit.”)
c) Karakterizazioa. Forma anitzak daude karakterizazioa
adierazteko, hala nola, adjetibazio nominalak (izenondoak edo
erlatibozko proposizioak); aditz adjetibazioak (aditzondoak,
modalizatzaileak,..). (Adib.: “Examinons pour le moment le tube-image noir
et blanc: il s´agit d´une ampoule de verre scellée dans laquelle on a fait un très bon
vide.”)
d) Analisia. Objektu bat bere osagaietan zatitzea da analisia. Analisi
modura uler daiteke objektu baten ezaugarrien batura.
Horretarako erabiltzen diren moduak, "osatzen da, batzen ditu,..."
eta antzekoak dira. Definizio-mota hau diskurtso pedagogikoaren
ezaugarri nabaria da. Testu espezializatuetan eta
erdibulgarizatuetan ere ematen da, gehienetan testuaren hasieran,
testuaren hurrenkera adierazteko, hain zuzen. (Adib.: “Une maille est
simple ou élémentaire si elle ne contient pas d´autres noeuds á le intérieur.”)
e) Funtzioa. Objektuaren helburua, erabilera, dituen aukerak eta
eduki ditzakeen ondorioak agertzen dira definizio mota honetan.
Hona hemen maiz ematen diren aditzak: balio izan, erabiltzen da,
gai izan, eramaten du, ahalbideratzen du,. Deskribapen-mota hau
bulgarizazio testuaren ezaugarri tipikoa da. (Adib.: “[...] les
constructeurs livrent avec leur machine un programme appelé programme
d´assemblage, capable d´effectuer la conversion d´un texte [....]”)
126