Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

4.1. eskema:
Konexioa eta kohesioa: Schneuwly, Rosat eta Dolz (1989, 43.or)
kohesioa
N... Er..... N N... Er..... N N... Er..... N N... Er ......N...
PE PE PE PE
konexioa
N=Nozioa; Er= Erlazioa; PE= proposizio-egitura konexioa
Ikusten dugunez, proposizio-egituretako osagaien kateatzea eta
sareratzea bideratzea da kohesioaren helburu nagusia (izen eta aditz
sintagmen kateamendua eta gaien eta azpi gaien arteko kateamendua edo
garapen tematikoa burutzea, besteak beste). Konexio mekanismoa (edota
atalketa-mekanismoena) berriz, proposizio-egituren kateamendua eta
atalketa bideratzea da.
Kohesioaren barnean, arestian esan bezala, bi azpi sail egin daitezke:
izen kohesioa eta aditz kohesioa.
2.2.Testualizazio mekanismoak eta operazio sozio-kognitiboak
I. kapituluan aipatu bezala, idazleak barne-hizkuntza forman dituen
elementuak ordenean –denborazko segidan– jarri behar ditu idatzian eman
aurretik. Linearizazio prozesuaz ari gara. Bertan bi azpi-prozesu bereizi
behar ditugu: Lexikalizazioa eta sintagmatizazioa, batetik; eta bestetik,
testualizazioa (Bronkart eta kol., 1985).
Aipatu testualizazio mekanismoak ahozkoan zein idatzizkoan ematen
dira, jakina, baina aztertuko ditugun testuak idatzizkoak direnez, marko
teoriko honetan, nagusiki, idatzizkoari egingo diogu erreferentzia.
Testualizazio mekanismoaz hitz egitean interesgarri deritzogu
didaktikari begira, batik bat, bi operazio horiek (konexioa eta kohesioa)
burutzeak eskatzen duen trebetasuna. Horregatik, bada, argitu nahi dugu
158