Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

173
batetik besterako etengabeko pasabideak emanez. Honelako kasuetan,
gaiaren mantenuari beste ardura bat gainezartzen zaio: tema ezberdinen
elementuak bereizi beharra.
Aipatu moldaketa horien guztien aztarna nagusiak honakoak ditugu:
1) sistema pronominalean barne kontrajarketak eta ezberdintasun
semantikoak eta formalak; eta 2) ezberdintasunak lexema nominaletan (De
Weck, 1991).
Konklusio modura, aditz kohesioa alde batera utzita, kohesio
anaforikoaren joku konplexua anafora unitateen esku dagoela esan daiteke.
5.2.Anaforen kategoriak
Aurreko atalean, anaforen funtzionamendua azaldu nahian,
hainbatetan berauen kategoriaz zerbait esan badugu ere, hemendik aurrera
zabalago azalduko ditugu anaforen kategoriak.
Rosat-ek (1995) esaten duen bezala, gaur egun anaforen zenbait
kategoria elkarrekin bizi dira (Blanche-Benveniste & Chervel, 1966;
Charolles, 1978, 1991; Kleiber, 1983, 1994a; de Weck., 1991). Horien
guztien arteko ezberdintasunak hiru eremutara ekar daitezke: anaforari
ematen zaion hedapena, anafora eta bere aurrekariaren artean definitutako
erlazio semantikoen izaera eta kontuan hartutako hizkuntz unitate motak.
Arestian esan bezala, gaiaren mantenuan arruntagoak ditugu anafora
pronominalak eta gaiaren berreskurapenean, aldiz, anafora nominalak.
Esanda gelditzen da, bada, bi kategoria horiek direla nagusienak. Gogora
dakargu berriro ere, diskurtsoaren ainguraketa eta antolaketaren menpe
egiten dela anafora kategorien hautaketa, eta, beraz, diskurtso-motaren
araberakoak izango ditugula anafora kategoriak. Horregatik, gure testuetan
maizen azaltzen diren anafora kategoria eta motak deskribatuko ditugu
hemen.
5.2.1.Anafora pronominalak
5.2.1.1.Ezaugarri orokorrak
Ordezkapen pronominala anaforaren kasu pribilegiatua da. Ikuspuntu
tradizionaletik, esan izan da izen sintagma edo izen baten errepikapena
ekiditen duela izenordainak. Baina izenordainaren rola ez da estilo
kontuetara mugatzen. Izenordainek testuaren egituraketan ere parte hartzen