Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

155
Laburbilduz, esango dugu testu hizkuntzalaritzak marko hestuan
aztertzen duela anaforaren fenomenoa –anafora eta bere aurrekariaren
arteko harremana ko-testura mugatzen baitu–. Pragmatikak, ostera, testutik
kanpora begira ere jartzen da, eta, bertan, solaskidearen memoria
diskurtsiboari ere dei egiten dio anaforaren aurrekaria aurkitzeko. Jakina
da, honelako hurbilpen bakoitzak bere ondorio propioak izango dituela
anaforak identifikatu eta bere aurrekariak testuan bertan edo testutik at
aurkitzeko orduan.
1.4.3.Anafora eta ikuspegi pragma-semantikoa
Esan bezala, Kleiber-ek (1994a) kritikatu egiten du Milner-en (1982)
proposamena –anafora interpretatzeko hizkuntzaren irizpideak soilik
kontuan hartzearenak– eta, halaber, pragmatikaren ikuspuntu bakarretik
anaforak aztertzeko arriskuak nabarmentzen ditu. Autore honen ustetan
hurbilpen pragmatikoek izkutatu egiten dituzte kateamendu bat ondo
egiteko (kognitiboki eta linguistikoki) beharrezkoak diren baldintza
linguistikoak.
Laburtzeko, hurbilpen pragmatikoei bi kritika egiten die Kleiber-ek
(1994a): bata, aurrekariaren esanahia pragmatikak interpretatzen du ia
bakarrik, esapide baten esanahia bere eduki errepresentazionalera mugatzen
baitu teoria honek; eta bestea, analisi pragmatikoek, aurrekaria izendatzeko
ez diete kasu handirik egiten markatzaile anaforikoen azpian dauden
hizkuntz arauei.
Hori dela eta, aipatu autoreak, hurbilpen pragma-semantikoaren alde
jokatzen du: “qui accorde aussi bien une place à la sémantique qu´a la pragmatique
dans le fonctionnement des marqueurs référentiels et qui ne se coupe pas de la
dimension cognitive” (11. or.)
Horrek esan nahi du, batetik, anafora pronominaletan (bera, hau, hori,
hura) alderdi deskriptiboa edo errepresentazionala ez dagoela hutsik. Eta,
bestetik, anaforak aztertzeko ez dela nahikoa bere zentzu deskriptiboa edo
errepresentazionala; kontuan izan behar dela, horrez gain, Anscombre eta
Ducrot-ek (1983) definitutako zentzu instrukzionala (sens instructionnel).
Honela definitzen dute autoreok zentzu hori: “ un sens qui indique á
l´allocutaire comme procéder pour trouver la bonne interprétation, et en l´occurrence
pour les expressions reférentielles, comment accéder au référent” (14.or)