Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

153
modutan, entitate semantikoak erlazionatzeko erabiltzen direla aitortzen da.
Bide horretatik sartu zaizkigu konektakariak berbaldiaren analisian,
testuaren hizkuntzalaritzan eta, oro har, pragmatikan.
Aipagarria da, bestalde, hemen dugun nahasmendua unitateak
izendatzerakoan: konektakariak, lokailuak, juntagailuak, antolatzaileak,
testu-antolatzaileak,...
Termino erreferentzialak testu azalean unitate linguistiko batez
adierazten dira (talde nominalak, izenordainak, izen propioak, deskribapen
mugatuak edo mugagabeak, etab.)
1.4. Kohesioa eta anafora testu hizkuntzalaritzan eta
hizkuntzalaritza pragmatikoan
Gramatika tradizionalean ez da ematen anafora kategoriaren
definizio bateraturik. Horregatik, anafora ikuspuntu honetatik analizatu
nahi izanez gero, izenordainak eta determinatzaileak aztertu behar dira.
Milner (1982) autorea da erreferentziaren teoria linguistikoa
azaltzen duen lehena. Honen erkarpena garrantzizkoa da, batetik,
erreferenteen analisirako, hizkuntz analisiaren mugak bistaratzen dituelako;
eta bestetik, teoriaren barnetik azaltzen dituelako muga horiek.
Horretarako, erreferentzia deiktikoan eta erreferentzia anaforikoan parte
hartzen duten erreferentziazko terminoen ezaugarri semantikoak hartzen
ditu abiaburu.
Anaforaren inguruan dauden lanak asko izanik, ezinezko zaigu
sarrera labur honetan guztien hurbilpenak ekartzea; beraz, ikuspegi
orokorra jasoko duen aukeraketa bat egin da. Honako hiru hurbilpenetatik
aztertuko da anaforaren fenomenoa: testu hizkuntzalaritza, hizkuntzalaritza
pragmatikoa eta hurbilpen pragma-semantikoa. Horretarako sintesi-lan
batzuk aurkeztuko dira (Charolles, 1978, 1991; Reichler-Béguelin, 1989;
de Weck, 1991; Kleiber, 1990a, 1994a; Riegel eta kol., 1994; Aphoteloz,
1995).
1.4.1. Anaforaren lehen hurbilpena
Testu hizkuntzalaritzaren lanak (Charolles, 1990, 1991; Adam, 1990)
anaforaren definizio binarioan oinarritzen dira. Definizio horren arabera,
ko-testuan dagoen aurrekariari egiten dio erreferentzia anaforak.
Hizkuntzalaritza pragmatikoaren lanak, ordea, memoria diskurtsiboan
oinarritzen dira prozesu anaforikoak azaltzeko (Reboul, 1990; Reichler-