26.08.2013 Views

Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Taularatutako datu<strong>eta</strong>ra etorrita, aditz denborak direla <strong>eta</strong> (2) 150 , bi<br />

<strong>testu</strong>en helburu ezberdinen isla dugu hau. Ikasleen ekoizpen<strong>eta</strong>ko azken<br />

<strong>testu</strong> fasean, arestian esan bezala, gomendioak <strong>eta</strong> aholkuak ematen zaizkio<br />

kontsumitzaileari, <strong>eta</strong> beraz, pluraleko 1. pertsona ikusi dugu maiz.<br />

Aditzaren pertsonaz gain, aditzaren moduari dagokionez ere<br />

ezberdintasunak ikusi dira, ikasleen ekoizpen<strong>eta</strong>n “behar izan” aditzarekin<br />

osatutako enuntziatu modalak ohikoak ditugu 151 . Halaber, aginduzko aditz<br />

formak (“ez da kontsumitu behar”,...). Esan bezala, desberdintasun horien<br />

arrazoiak aurkitzeko goragoko instantzi<strong>eta</strong>ra jo behar dugu: helburura <strong>eta</strong><br />

antolak<strong>eta</strong>ra (6), besteak beste.<br />

Antolak<strong>eta</strong>ra etorriz, <strong>eta</strong> barne heterogeneitateari dagokionez (6),<br />

ikasleen ekoizpen<strong>eta</strong>n azken sekuentzia injuntiboa ikusi da. Hor kokatzen<br />

dira, hain zuzen, arestian ikusitako enuntziatu modalak, aginduzko aditzak<br />

<strong>eta</strong> aditzaren pluraleko 1. pertsona.<br />

Hizkuntza idatziaren garapen prozesuaren ikuspuntutik begiratuta<br />

ikasleen ekoizpen<strong>eta</strong>n ikusitako hainbat alderdi interpr<strong>eta</strong> daitezke.<br />

a) Ikasleek informazioa jasotzeko erabili duten moduak eragina du <strong>testu</strong><br />

idatziaren ekoizpenean. Ikus-entzutez jasotako informazioa idatzira pasa<br />

behar izan dutela <strong>eta</strong>, hainbat alderdi ikusi dira, guztiak, hizkuntza idatziak<br />

eskatzen dituen ezaugarri<strong>eta</strong>ra lotutakoak. Idatziak autosostengatua izan<br />

behar du (ez dago irudirik <strong>testu</strong>an esandakoa oinarritzeko). Idatziaren<br />

ezaugarri horr<strong>eta</strong>n oinarrituko gara ikasle zenbaitek “du/dute” aditz formak<br />

(1) “da/dira” ren ordez erabiltzeko izan dituzten arrazoiak justifikatzeko.<br />

Aztertu ditugun <strong>testu</strong> kanoniko guzti<strong>eta</strong>n “da/dira” forma inpertsonalak<br />

erabili dira fabrikazio prozesuko jarduerak adierazteko. Ikasleek, aldiz,<br />

“du/dute” formak ere erabili dituzte, bideoaren irudi<strong>eta</strong>n pertsonak ikusten<br />

baitira lanean ahots batek (off-eko ahotsak) prozesua azaltzen duen<br />

bitartean. Idatzizkora egokitzeko gaitasun falta ikusi da, beraz, du/dute<br />

formak erabili dituzten ikasleengan.<br />

b) Bigarren ezaugarri honek badu zerikusia pertsonaren<br />

indibidualtasunarekin <strong>eta</strong> beraz, sorkuntzarekin, hein handi batean. Eta hori<br />

hizkuntza idatziaren garapen mailarekin erlazionatzen dugu. Aztertutako<br />

<strong>testu</strong> kanonikoen antolatzaileak, anitzak izateaz gain, ez dira oso<br />

“konbentzionalak” 152 . Eredu edo molde estu batetik aldentzen direla esango<br />

150 Ikus 8.1. taulako zenbakiak.<br />

151 “Kontuan hartze enuntziatiborako mekanismoak” aztertu ditugunean (ikus emaitzen VII. kapitulua),<br />

zehaztasun handiagoaz aztertu ditugu ezaugarri horiek.<br />

152 Ipuinak hasteko modu konbentzionalak ditugu, adibidez, “Bazen behin...”, “Aspaldi aspaldian...”,<br />

<strong>eta</strong>b). <strong>Azalpenezko</strong> <strong>testu</strong> motan, berriz, oso antolak<strong>eta</strong> markatuak dituztenak (lehenengo, gero, ondoren;<br />

356

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!