Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

nominalizazioak– benetako arazoak sortzen dituzte (Rosat, 1995,
421.or.). Arazo horien hainbat motatakoak dira:
.Semantikoak: zailtasunak ikusi zaizkie ikasleei aurrekariarekiko
sinonimia, parasonimia edo hiperonimia erlazioa izango duen lexema
aukeratzeko.
.Lekutzeari dagozkionak: anafora bere aurrekariarekiko lekutu behar
den distantzia ebaluatzea oso zaila da. Ikasleak gero eta hobeto
jabetzen dira anafora nominal eta pronominalen hedakuntza gaitasun
ezberdinaz. Halaber, anafora nominalen arteko batzuek
(nominalizazioak, anafora partitiboak,...) beste batzuekiko dituzten
ezberdintasunak (determinazioa,...). Bi helburu lortu nahi dira, hala
anaforaren ondoz-ondoko lekutzea ebitatzea –testualizazio
mekanismoa hanpatu egingo dutenak– nola anafora bere
aurrekariarekiko oso urrun lekutzea (irakurlea erlaziorik ez duten bi
lexema modura ulertzera bideratuko duen lekutze urruna).
.Hierarkizazioa: nola garatzen dituzten anafora bilbe ezberdinak
paraleloki –bata nagusia dena eta besteak bigarren mailakoak–.
Bilbeen hierarkizazioa maila ezberdinetan egiten da: a) markatze
bilbeak testuaren faseen arteko artikulazioa ziurtatzen dutenak; b)
fase baten atalen arteko artikulazioa ziurtatzen dutenak; c) fase baten
barnean enuntziatuen antolaketa ziurtatzen dutenak.
5.4.Hizkuntzaren eskuratze prozesuan kohesioak izan duen
interesa
Aipatu autoreez gain (de Weck, 1987, 1898, 1999; Schneuwly,
1988b; De Weck eta Schneuwly, 1994; Rosat, 1995; Aphotéloz, 1995),
zenbait psikologok interes handia izan du izen kohesioaz eta zehazkiago
esanda, anaforen bilakaeraz hizkuntzaren eskuratze prozesuan. Hemen
laburtu ditugu horietako batzuek ikusitakoak. Azpimarragarria da horietako
zenbaitek perpausa mailako kohesiora mugatu duela ikerketa (Bronckart,
Kail eta Noizet-ek aipatuta, 1983). Alabaina, badakigu zenbait unitate
morfosintaktiko testuaren egiturari lotzen zaizkiola, eta, beraz, ezin direla
aztertu perpausaren mugen barrutian. Honen adibide garbia ditugu
anaforak; arestian esan bezala, unitate horiek diskurtsoaren kohesio
mekanismoak dira. Zenbait ikertzailek ikuspuntu horren arabera jokatu
dute, hain zuzen, haurrengan gertatzen den anaforen erabileraren garapena
interpretatzeko. Hau da, izenordainen erabilera eta izen sintagmen
erabileraren bilakaera interpretatzeko.
198