Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

131
hizkuntzaren ikuspuntutik aztertutakoak (Authier, 1982b; Mortereux, 1982,
1986, 1995; Jacobi, 1984b; Peytard eta beste batzuk, 1984) eta
soziologiaren ikuspuntutik aztertutakoak. Guk hemen hizkuntzaren
ingurukoei helduko diegu soilik.
Horrez gain, aipatzekoa da testu mota honen ezaugarriak direla-eta
(bigarren diskurtsoa izatea), beste testu mota batekin alderatuz analizatu
izan dela, nagusiki. Hona hemen horietako lan batzuk: diskurtso
pedagogikoa eta bulgarizazioa (Beacco eta Moirand, 1995);
Entziklopediako artikulua eta Kontsultarako artikuluak (Rosat, 1995);
Zientzia testua eta dibulgaziozko testuen lexikoa (Mortureux, 1995);
Diskurtso zientifikoa, pedagogikoa eta bulgarizatua (Mortureux, 1986);
enuntziakeraren eragina azalpenezko hiru testuetan: entziklopedia-testuan,
testu-liburuetan eta egunkarian (Plazaola Giger, Rosat, Canelas-Trevisi,
1995); Hizkuntzaren didaktika eta bulgarizazioa (Mortureux, 1986);
sekuentzia-motak azalpenezko testu pedagogikoetan eta dokumentatzeko
obretan (Canelas-Trevisi eta Rosat, 1997).
Testu mota honen izaeraren ideia berreskuratuz, hona hemen nola
heltzen den testu bat zientzia-testu izatetik bulgarizazio testu izatera.
Bilakaera hau hizkuntzalaritzaren arlotik aztertuz gero, testuaren
“birformulazioaz” hitz egiten dute autore guztiek, hau da, zientzia-testua
sorburu hartuta, konstzienteki edo inkonstzienteki eginiko birformulazio
bidez, bulgarizazio testu bihurtzen da. (Mortureux, 1986, 1995; Jacobi,
1984a; Peytard, Jacobi & Petroff, 1984). Testuaren birformulazio horiek
parafraseen despliege bezala ulertu behar dira, non batzuetan terminoaren
birformulazioak ematen diren, eta, beste batzuetan, ideia osoarenak.
Birformulatzeko moduak lausotzeraino eraman dezake hitz-zientifikoen eta
izen arrunten arteko gatazka; paradoxa honek bulgarizaziotik banaezineko
ezaugarria dirudi (Mortureux 1982 eta 1988; Jacobi, 1986).
2.3. Zientzia bulgarizazioaren generoak
Hemen aipatuko diren ezaugarrietara lotzen ditugu gure lan honetako
fase esperimentalean, informazioa jasotzeko ikasleei pasa zaien bideozintaren
testua, ikasleek "sekuentzia didaktikoan" landu dituzten testu
entziklopedikoak, ikasleek ekoiztutako testuak, eta analizatzen ditugun
testu-entziklopediko kanonikoak.