Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

191
zenbateko maiztasunez agertzen diren anafora pronominalak eta
nominalak.
Hona hemen ikerketa horien zenbait emaitzaren hurbilbidea. Anafora
pronominalak Narrazioan (N) eta Diskurtso Girotuan (DG), Diskurtso
Teorikoan (DT) baino gehiagotan agertzen dira. Honela interpreta daitezke
emaitza horiek: DGan ainguraketa konjuntoak erraztu egiten du unitate
deiktikoen erabilera (unitate anaforikoen ordezko). Izenordainak nahikoa
dira kate laburretako aurrekaria berreskuratzeko. DTan, ordea, abstrakzioa
eta gaien aniztasuna dira nagusi, eta horiek berreskuratzeko forma
esplizitoak eta konplexuak behar dira (anafora nominalak). Narrazio
gehienetan, bertan agertzen diren elkarrizketa zatiak direla eta, anafora
pronominalak dira nagusi (de Weck-ek aipatua, 1991).
Azalpenezko testuetako anaforei dagokien beste ikerketarik ezagutu
ezean, ezin alderatu gure datuak beste hizkuntzetakoekin.
Euskaraz ezagutzen dugun azterketan (Garcia, 1999), anafora
nominalak dira nagusi testuliburutako azalpenezko testuetan (%81,83
anafora nominalak eta % 12,02 pronominalak).
5.3.2. Anaforen funtzionamendua ikasleen testuetan. Lau testumotetan
ikusi diren joerak: argudiozko testuan, informatiboan,
kontaketan eta narrazioan.
Genevako eskoletan 4, 6 eta 8. mailako ikasleekin eginiko
ikerketetan oinarritu dira hemen ematen diren datuak 88 .
5.3.2.1. Anaforen dentsitate orokorra
Schneuwly eta Bronckart (1986) eta de Weck eta Schneuwly (1994) 89
autoreek ikusi dute anaforen dentsitatea antzekoa dela ikasmaila
ezberdinetako ekoizpenetan; hau da, antzeko dentsitatea ikusi dutela 4., 6.
eta 8. mailako ikasleen ekoizpenetan. Alabaina, testu mota guztietan ez da
anafora dentsitate bera ikusi, hona hemen beheranzko ordenan: narrazioa >
informatiboa > argumentatiboa > kontaketa. Narrazioan, 5-6 hitzetik bat
anafora da; kontaketan, ordea, 13-14 hitzetik bat. Schneuwly eta Bronckart
88
Ikerketa horien ekoizpen baldintzak honakoak ditugu: Argudiozko testuarentzat, ikasleek iritzia eman
behar dute haurrei ematen zaien pagari buruz. Testu informatiborako, ikasleek "gorde-gordeka" jolasaren
arauak azaldu behar dituzte. Kontaketarako, aurreko egunean egindakoa kontatu behar dute liburutegiko
bilduma baterako. Narraziorako, animalien abenturei buruzko ipuina idatzi behar dute, haurrentzat
idatzitako bilduma baterako.
89
De Weck eta Schneuwly (1994). Anaphoric procedures in four text types written by children, Discourse
Processes, 17, 465-477