Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

170
vainement cherchée [...] (e) Aimée conserva le journal quand elle descendit
de l´autocar dans un village de cent ou deux cents feux.” (J.-P. manchette,
Fatale) (Bronckart-ek aipatua, 1996, 273.or.)
Adibide honetan bi kate anaforiko azaltzen dira. Nobelaren
protagonistari dagokio lehendabizikoa. Kate horren sortze-unitatea
testuaren hasieran sartu da eta forma nominal eta pronominalak osatzen
dute seriea (Aimée, Ø, elle, elle, elle, Aimée, elle). Horiek guztiek
aurrekariaren berreskurapena ziurtatzen dute. Bigarren kate anaforikoaren
sortze-unitatea izen sintagma zehaztu gabeaz egiten da (un journal local);
ondoren, izen sintagma zehaztu bidez berreskuratzen da nozio hori
testuaren hurrenkeran (le journal local, le journal).
Erreferentziakidetasun-mota, halere, ez da berdina kate guztietan;
emandako adibidean horietako mota bat baino ez da, eta berau da,
seguruenik, erreferentziazko edukien artean identitate maila handiena
ematen den kasua. Bestelakoak dira, izan ere, ondoko adibideetan
erreferentziazko edukien artean gertatzen den identitate maila.
(5) “On ne s´écrit plus, on se téléphone. On ne lit plus, on regarde la télévision.
L´école ne se préoccupe pas suffisament du problème. Bref, pour beaucoup,
l´orthographe se perd. Cette conclusion un peu hâtive ne correspond pas
toujours à la réalité. Du moins est-ce l´avis de ceux qui suivent « à la lettre »
l´evolution dans ce domaine. (Tribune de Genève, 10.3.90) (Descombes eta
Jespersen, 1992, 86. or.)
Adibide honetan (5) “nominalizazioa” edo “anafora kontzeptuala”
dugu. Estilo zuzenean emandako enuntziatu baten bersailkatzea
ahalbideratzen du anafora honek. Horrela, “cette conclusion” izen
sintagmaren bidez, testuan aurretik esandakoa kontzeptualizatu,
berreskuratu eta determinatu egiten da.
(6) “ Paul vient d´acheter une maison. Le toit et les murs sont en bon état, mais
les fenêtres et les volets sont à refaire. L´ancien propiétaire lui a indiqué un
bon menusier.” (Reichler-Beguelin, 1988a, 19. or.)
Beste adibide honetan (6), ostera, anaforak ez du berreskuratzen
testuan aurretik esplizitoki aipatu informaziorik: hizkuntzazko edukien
bitartez eman daitezkeen eduki inferentzialez baliatuz eta aurrezagupen
entziklopedikoei esker irakurleak testuaren zenbait informazio
erlazionatzen ditu. Kasu honetan, nozio osoa (etxea) bere atalekin (teilatua,
leihoak, pertsianak) lotzen dugu, eta, halaber, etxe bat erostea bere aurreko
jabearekin eta etxea konpontzea arotzarekin. Anafora mota hau asoziazio
bidezko anafora dugu.