Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

(141) “Papera egiteko hazkuntza azkarreko koniferoen zura erabiltzen da gaur egun.
Lehen urratsa paper-orea fabrikatzea da; prozesu mekanikoa..” (Papera,
EHE, 42. testua)
(142) “..dena den prozesu hau maila bateraino egiten da, osagai askok propietate
fisiko eta kimikoak oso antzekoak dituzte eta ez da...”(Errefinaketa, EHE, 47.
testua)
(143) “Gehien erabiliriko materialak burdinurtua (fundizio grisa), altzairua,
aluminioa, brontzea....dira. Prozesua eredu edo modeloaren eraiketaz hasten
da...”(Fundizioa eta moldeaketa kolada, 23. testua)
Beste erlazio mota batzuk ere ikusi dira testu hauetan, hala nola, fenomeno
baten ondorioak: beroa edo hotza tenperatura aldaketekin; bultzada
ibilbidearekin, esaterako.
(144) “Behe latitudeetatik datorren aire-masa beroren bat hotzagoa den beste airemasa
batean barneratzen denean, bien artean ukipen-zona sortzen da, honen bi
alboetako tenperaturen artean alde nabarmena dagoelarik...”(Hodei-fronteak,
PE, 17. testua)
(145) “...Bultzada honek, batetik, eta dentsitateen arteko aldeak, bestetik, fronte
beroaren gainazala ibilbidearen norantzan makurtzea eragiten dute, ...” (Hodeifronteak,
PE, 17.testua)
Jakintza orokorrekin zerikusia duten erlazioak, esaterako, osotasuna atalak
erlazioa (Kleiber,1999) 124 (zuhaitza/enborra) (substantzia/molekulak); edo
materia eta bere ezaugarriak (materia/masa) edo kontzeptualagoa oraindik,
edozer gauza egiteko materia bat behar dela, edo, ogia egiteko nahastura
bat egin behar dela, edo sopletearekin mozten diren materiak metalak
direla, etab.
(146) “...Kautxu naturala zuhaitz amazoniar batetik ateratzen da, nahiz eta gaur egun,
Afrikan eta Asiako Hegoekialdean ere zuhaitz horren landaketa handiak eginak
dauden. Latex izenarekin ezagutzen den izerdia, enborrean egindako ebaki
batzuetan jaso...”(Kautxua, GE, 51. testua)
(147) “...Kimikoki, isoprenoaren polimeroa da substantzia hau eta horrek esan nahi
du, molekulek katea luzeak eratzen dituztela...”(Kautxua, GE, 51. testua)
(148) “...ogia egiteko zer labore mota erabiltzen den (garia, oloa, garagarra edo
zekalea), bihia osorik edo zahi gabe erabiltzen den, nahastura urez edo esnez
osatzen den,...”(Ogia, LHE, 6. testua)
(149) “...Osagaiak xehetu, nahastu eta labera - labe birakariak gehienetan- sartzen
direnean, hasieran masak bere pisuaren herena galtzen du......”(Zementu, EHE,
39. testua)
124 Azalpen gehiagotarako, jo "Testualizazio mekanismoak" kapitulura.
274