Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

127
Esandakoaren arabera, ikusten da zientzia testu espezializatuen testuazalean
eta dibulgaziozko testu-azalean ematen diren ezberdintasunak bien
komunikazio egoeren arteko ezberdintasunetan oinarritzen direla.
1.2.2.Zientzia-diskurtso espezializatuak eta dibulgaziozkoak:
Lexikoaren ezaugarriak
Hartzailego zabal bati zuzendutako zientzia-testuaren lexikoa aztertu
nahi izanez gero, ez da nahikoa hitzen azterketa soila egitea, testu mota
honetan erreferentziakidetasunak eta birformulazio nozioak hartzen dute
tokia lexikoaren azterketan (Beacco & Moirand, 1995). Birformulazio
operazioak objektu beraren berridentifikazioa ahalbideratzen du; Borelentzat
(1991) diskurtsoaren eremuan, birformulazioarekin ez da
aurrekoaren operazio bera egiten, aldiz, erreferentzia hartzeko hirugarren
modu bat da hauxe. Hezkuntz zientzietan operazio honek jokatzen duen
rola oso inportantea da Borel-entzat, “intuiziozko” nozioak “kontzeptu”
bihurtzeko erabiltzen baita:
“Les operations de reformulation jouent un rôle considérable dans les discours en
sciences humaines qui construisent leurs objets par description á partir d´un “terrain”
empirique pour en tirer des ébauches ou des fragments de modèles théoriques” (Borel,
1991, 49.or.)
Bestalde, eta Mortureux (1993) autorearentzat zientzia testuan eta
bulgarizaziozkoan ere, komunikazio-prozesuan, lexikoari dagozkion
terminoak erabiltzeko malgutasun handia somatzen da 62 .
Jacobi (1984a) autorearentzat lexiko kontuetan egin dio zientziadiskurtsoak
hizkuntzari ekarpenik handiena. Diziplina bakoitzak
terminologia bat eraikitzen du eta hitz bakoitzari bere zentzu propioa
ematen dio. (44.or.)
Diskurtso espezializatu eta bulgarizatuaren lexikoa aztertzeko,
Mortureux-ek (1993) paradigma birformulatzaileak identifikatu eta
aztertzen ditu. Batetik, sorburu den terminoa analizatu egiten du eta,
ondoren, berau izendatzeko erreferentziakidetasun espresioen arteko
ezberdintasunak –distantziak– ikusten ditu; eta bestetik, beren erabilera,
hau da, alderdi soziologikoak –funtzioak, errepresentazioak, baloreak–
aztertzen ditu.
62
Birformulazio-mekanismoak ditugu hemen. Horiek kohesio-mekanismoen arteak kokatzen ditugu, eta,
beraz, IV. kapituluan aztertuko ditugu.