Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

irakaskuntza sistemetan (programara, marko metodologikora, irakaskuntza
motan eta bitartekoetara eta, halaber, ebaluatzeko modura). Azkenik,
helburuen arabera zehaztuko da hezkuntza sistema osoa ( zer irakasle, zer
ikasle, zer kontratu didaktiko, etab.). Esandakoagatik, beraz, lehenengo
puntu honetan, eskuhartze didaktiko baten baldintzak eta mugak zehazten
dira.
2. Hizkuntza irakaskuntzen helburuak argitu, eta, zehazkiago
esanda, hiru helburu-mota hauen artean bereizketa egin: “egiten jakin” edo
praktikari dagozkion helburuak (esaterako, komunikazio-egoera bati
egokitutako enuntziatuak ekoizteko gai izan), arauei dagozkien helburuak
(hizkuntzaren erregistro ezberdinak eta bere egokitasun soziala) eta
jakintzei propioki dagozkien helburuak (kontzeptu edo nozioen ezagutza,
bereziki nozio gramatikalena). Helburuak argitu ondoren, horiek lortzeko
mailegutzan hartuko den teoria zientifiko egokiena aukeratuko da.
3. Transposizio beraren prozesua kontrolatu. Prozesu hau
martxan jartzeko onartu behar da, bederen, kanpoko jakintza-objektua
aldatu egin behar dela eskola-programa batean integratu ahal izateko;
horrek esan nahi du, batetik, jakintza-objektuok egokitu egin behar
zaizkiola ikasleek (eta irakasleek) ustez duten mailari; eta bestetik,
jakintza-objektuok antolatu egin behar direla diskurtso pedagogiko
koherente eta homogeneoaren markoan. Bronckart eta Plazaolarentzat
(1996) hezkuntz jarduera konfiguratzen duten “testu pedagogikoek”,
eskolarako eginiko eraikuntzak izan behar dute, eta ez jatorrizko testu
zientifikoen kalko soilak. Honen adibide dugu, besteak beste, Dolz eta
Schneuwly-k (1997) diskurtso-generoen inguruan eginiko proposamena, II.
kapituluan azaltzen duguna.
Transposizio didaktikoaren gaia bukatzeko, hona hemen
transposizio didaktikoa ebaluatzeko bi adibide: bata bigarren hizkuntza
irakasteko testu-liburuen transposizio mekanismoak aztertzeko Bronckart
eta Plazaolak(1996) eskaintzen digutena, eta, bestea, transposizio
didaktikoaren lehen maila (edo transformazioa) aztertzeko Garcia-Debancek
(1998) eskaintzen diguna.
Bronckart eta Plazaolak (1996) honako lau nozioen azpi-multzoen
arabera aztertu dituzte bigarren hizkuntza irakasteko metodologiak:
-Komunikazio-egoera baten kanpoko ezaugarriei dagozkienak: igorlea,
hartzailea, toki soziala, interakzio era, helburua, etab.
-Horrelako egoeretan ekoiz daitezkeen diskurtso-generoei dagozkienak.
-Enuntziazio elkartrukearen barne-egiturari dagozkionak: enuntziatzailea
Ducrot-en (1984) hitzetan, edo narratzailea literatur teoriaren arabera; eta
34