Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

Arketipotik hizkuntza-tipora
119
Aztertu behar dugun euskarazko testuaz ez dago ia analisirik, beraz,
frantses hizkuntzan eginiko analisien emaitzetan oinarrituko gara
(Bronckart, 1996, 173 eta 174or.) euskarazko testu entziklopedikoaren
funtzionamenduaz hipotesiak egiteko.
Diskurtso teorikoaren ezaugarri testualetatik abiatuko gara, hona
hemen horren ezaugarriak: diskurtso teorikoa, printzipioz, monologala eta
idatzia da, eta perpausa ez deklaratiboen ausentzia da bere
ezaugarrietariko bat.
Frantsesez, “konjuntoa-autonomoa” munduaren ezaugarriak honela
deskriba daitezke:
- Elkarrekintzazko diskurtsoan eta teorikoan oinarrizko aditz
denbora berdinak ematen dira baina diskurtso bakoitzean
ezaugarri ezberdinak hartzen dituzte: orain aldiko formek (orain
aldia eta baldintzak) ia aditz forma guztien hiru herenak hartzen
dute eta, gainera, gero aldia forma oso kasu isolatuetan ikusi da.
Horrez gain, oinarrizko bi denborek (orain aldia eta passe
compose) balio generikoa hartzen dute testu mota honetan;
elkarrekintzazko diskurtsoan, berriz, balore deiktikoa dute bi
denbora horiek.
- Egile edo solaskideei erreferentzia egiteko unitaterik eza; baita,
espazio eta denbora deiktikoena ere.
- Izen propioen ausentzia, eta, 1.eta 2.pertsonako izenordain eta
izenlagunena. Baina ikusten dira 2. pertsona pluraleko formak,
eta, forma inpertsonalak (frantseseko “on”), interakzio berbalaren
instantzia orokorretara bidaltzen dutenak [ Adib.: “on peut faire des
distintions inportantes" (b3)]
Analisi enpirikoari esker dakigu ohiko direla honako ezaugarriok 59 :
- Balio logiko-argumentatiboa daukaten antolatzaile asko ikusi
direla. ( Adib.: “En effect, on peut faire des distinctions importantes”)
- Modalizazio logiko asko ematen da, eta halaber, “pouvoir” aditz
laguntzailearen presentzia. (Adib.:“Il est évidemment difficile d´être
convaincu” “La douleur peut exister sans le comportement de la douleur”).
59 Adibideak Bronckart-ek emandakoak dira (1996, 174.or).