Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

391
komunikazio-egoerari hobeto egokitu guran eta testu barneko lotura
semantikoak ongi zehazteko ahaleginak egin artean, esaterako, hiztunak
/idazleak hobetu egiten ditu hizkuntzaren alderdi morfosintaktikoak
(komunztadura, loturak, etab.). Alderantzizko prozedura jarraituz gero,
ordea, ez da horrelakorik somatu. Hau da, alderdi morfosintaktiko soilak
irakatsiz gero ez da espero zitekeen hobekuntzarik ikusi alderdi testual eta
diskurtsiboetan.
Hizkuntza bat menperatzeko, zalantzarik gabe, erabili egin behar da;
baina, erabilera soilak ez du laguntzen lortu nahi ditugun emaitzak lortzen
(hor ditugu 60. hamarkadako metodologiaren barnean, testu librea,
esaterako). Horregatik, hizkuntzaren irakaskuntzak hizkuntza erabiltzeko
aukerak eman behar dizkio ikasleari; horrez gain, sistematizatu ere egin
behar da.
Ikasleen egoeratik abiatu behar da ikaskuntza; horretarako,
ikaskuntza antolatu aurretik ikasleek ekoiztutako testuetan (aurretestuetan)
oinarritu daiteke ikasleak testu jakin batez dakiena ezagutzeko. Ikasleak
non dauden jakiteko, hizkuntza irakasteko erabiltzen den marko bera erabil
daiteke.
Irakasgai diren edukiak aukeratzeko hainbat irizpide izan behar dira
kontuan: ikasleen gaitasun mailak, irakasteko/ikasteko aukeratutako
ezaugarriek testu-generoaren barnean duten adierazgarritasuna,
aukeratutako edukiek duten lotura ikasleen zailtasunekin, landuko diren
alderdien aprobetxamendua eta horien eragina beste genero edo
komunikazio egoeretan.
Ikasleen aniztasunari erantzuteko marko metodologiko aproposa
dugu Sekuentzia Didaktikoa, berau ikaslearen ezaugarrietan oinarritzen
baita eta ez programan. Abiapuntu modura ikasleen hasierako egoera
hartzen du, eta, garatutako lanabesei esker, irakaskuntza ikasle bakoitzaren
mailara egokitzea ahalbideratzen du; horrez gain, zenbait lanabes erabiltzen
ditu ikaskuntzaren autoerregulaziorako (testu sozialak, ikasleen
ekoizpenak, kontrol-zerrenda,...).
Ama hizkuntza euskara duenak zein bigarren hizkuntza modura
euskara ikasten ari den ikasleak, eta euskaraz mintzatzen den edonork,
hainbat muga aurkituko ditu euskara bizitzako testuinguru (funtzio)
guztietan erabiltzeko. Horrek esan nahi du, batetik, hizkuntza
normalizatuetako hiztunek baino hizkuntz eredu gutxiago izango dituela
seguruenik; eta, bestetik, erabiltzeko ere testuinguru gutxiago eta
murritzagoak izango dituela. Egoera diglosiko honek hizkuntzaren