Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara
Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara
Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
365<br />
Esandakoa hobeto ulertarazteko, hona hemen entziklopedia <strong>testu</strong><br />
baten analisia. Bertan ematen diren kate anaforikoak analizatu ditugu.<br />
Argudioan <strong>eta</strong> kontak<strong>eta</strong>n ez bezala, honelako azalpenezko <strong>testu</strong><strong>eta</strong>n,<br />
ohikoa da anaforen kate paraleloak aurkitzea. Horregatik, arr<strong>eta</strong> berezia<br />
jarri nahi dugu ezaugarri hon<strong>eta</strong>n.<br />
4.1. <strong>Azalpenezko</strong> <strong>testu</strong> baten anafora kateak. Adibidea: Papergintza 157<br />
(LHE, 8. <strong>testu</strong>a)<br />
Testu honek bi atal bereizi ditu, “Perpausa m<strong>eta</strong>diskurtsiboak” bien<br />
arteko muga egiten duela [Papergintzarako oinarrizko urrats hauek ematen<br />
dira: 1)...; 2)...]. Lehendabiziko zatiaren kate anaforikoak lau nozioren<br />
bueltan ardazten dira (zelulosa zuntzak, ura, oihala <strong>eta</strong> papera). Eta bigarren<br />
zatian “Perpausa m<strong>eta</strong>diskurtsiboak” markatutako urratsen barruan ematen<br />
diren elementu<strong>eta</strong>n ardazten da. Elementu horiek, oro har, <strong>testu</strong>aren lehen<br />
ataleko berberak dira (zelulosa zuntzak, papera,…).<br />
-Testuaren lehenengo fasearen kate anaforikoak:<br />
Testu honen hasieran papera nola dagoen eratuta definitzen da. Bigarren<br />
perpausan, definizioan aurkeztutako elementuak –papera osatzeko behar<br />
direnak- (zelulosa zuntzak, ura <strong>eta</strong> oihala) berreskuratzen dira, beren<br />
artean gurutzamenduak gertatzen direla <strong>testu</strong>an. Lehendabiziko<br />
berreskurapenak determinazioaren bidez egiten dira; definizioan<br />
aurkeztutako elementuak generikoak dira, <strong>eta</strong>, ondoren ditugu: (1)zuntzak<br />
(-ak anaforikoa), (2)ura (-a anaforikoa) <strong>eta</strong> (3)oihalean zehar (-a<br />
anaforikoa). Hirugarren aldi batean, <strong>eta</strong> nozio berberak berreskuratu nahi<br />
direnean tematizatzeko, <strong>testu</strong> barneko erreferentzia deiktikoa erabiltzen da<br />
[(5)oihal horren, (6)zuntz gurutzatu horiek]; <strong>eta</strong> beste batzu<strong>eta</strong>n<br />
errepikapena : (4)zelulosako zuntzak....zuntzak; (7)oihalean....oihaletik;<br />
157<br />
PAPERGINTZA (Lur Hiztegi Entziklopedikoa)(203 hitz)<br />
(..)<br />
• Papergintza. Papera gurutzaturik dauden zelulosazko zuntzez eratua dago. Ur<strong>eta</strong>n esegita dauden (1)zelulosa<br />
zuntzak m<strong>eta</strong>lezko oihal mehe baten gainean zabaltzen direnean (2)ura irazi egiten da (3)oihalean zehar <strong>eta</strong><br />
(4)zuntzak (5)oihal horren gainean ezartzen dira. (6)Zuntz gurutzatu horiek (7)oihaletik kendu, prentsatu <strong>eta</strong><br />
lehortu ondoren prestaturik dago (8)papera. Zelulosa iturri nagusia zura da, erretxina duten (9)zuhaitzena batez ere,<br />
(10)hauek zuntz luzeak baitituzte. Hala ere, erabili izan dira (11)beste zuhaitz mota batzuk, zuhainen lastoa, azukre<br />
kainabera <strong>eta</strong> lihozko trapuak <strong>eta</strong> abar.. (12)Papergintzarako oinarrizko urrats hauek ematen dira: 1)Zuhaitz<br />
enborrei azala kendu, zerratu <strong>eta</strong> begiak kendu ondoren zuntzak eratzeko karraskatu. 2) (13)Zur zuntzei azidoak edo<br />
disoluzio alkalinoak gehituz ore kimikoa edo erdi kimikoa prestatu. 3) (14) Zuntzak askatzeko (15)orea eho. 4)<br />
(16)Oreari almidoiak, erretxinak, buztinak <strong>eta</strong> kolore emaileak gehitu. 5) Amaigabeko zinta baten gainean<br />
(17)orrialdeak ezarri, (18)ura gal dezaten, <strong>eta</strong> lurrink<strong>eta</strong> kamer<strong>eta</strong>tik igaroarazi ondoren (19)papera lehortu. Gaur<br />
egun ez dira paper lantegi guzti<strong>eta</strong>n egiten (20)lehen bi urratsak, (21)beste lantegi batzu<strong>eta</strong>n prestatzen diren paper<br />
oreak erabiltzen baitituzte askok. (22)Paper ore hauei (23)hainbat gai gehitzen zaizkie prestatzen ari direnean:<br />
(24)paper zuritzaileak (peroxidoak, kloro dioxidoa, sodio hiplokoritoa,..), (25)paperak hez<strong>eta</strong>sunik har ez dezan<br />
sintesi bidezko erretxinak, <strong>eta</strong> abar. (26)Erabilera ugari ditu, idazteko, inprimatzeko, marrazteko, margotzeko,<br />
paketeak egiteko <strong>eta</strong> beste hainbat gauzatarako erabiltzen baita.
Change language