Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

didaktikarako hainbat gogoeta egiteko parada sortzen du, baina hemen
bakarra aipatuko dugu, berau erabakiorra baita hizkuntzaren didaktikarako.
Pentsatu izan da irakaskuntzarako eredurik hoberena perpausan
oinarritutakoa zela, maila horietan ikusten baitira euskararen berezitasun
ezberdinak erderekiko (deklinabidea, aditza, perpausa barneko elementuen
ordena, etab.). Eta neurri batean horrela da, hau da, alderdi horietan
euskarak ezberdin funtzionatzen du erderekiko. Baina badira zenbait
arrazoi berrikuntzak proposatzeko bai euskararen deskribapenean eta bai
bere didaktikan: 1) badira euskara deskribatzeko morfosintaxiaren
ikuspegia osatzen duten teoriak. Ikerketa honetan proposatutako marko
metodologikoa dugu bat;. 2) hizkuntzaren funtzionamendua deskribatzeko
gaur egungo proposamen berrien arabera, hizkuntzaren ezaugarri
linguistiko guztiak (makro ala mikro izan) hizkuntzatik at dagoen
komunikazio egoeraren (hizkuntz ekintzaren) ondorio dira. Hiztunak
egoera komunikatibo jakin batean hartzen dituen erabakien ondorio, alegia;
3) morfosintaxian oinarritutako euskararen didaktikaren praxiak esaten
digu ez ditugula jaso espero genituen emaitzak eta zenbait eduki puntual
lantzearekin ez dela lortzen euskararen erabileran hobekuntzarik (edo
kalitate onik); 4) euskara ikasten ari diren ikasleek, zenbait esparru
sozialetan euskaraz aritzeko arazoak dituztela eta, eskolak eskaini behar
dizkie ezinbestean defizitean dauden erabilera kontestu horiek; horretarako,
hizkuntzaren didaktikaren ikuspuntua aldatu beharra dago, bertan ikasleek
"benetako" kontestu sozialetan euskararekin nola aritzen den ikas dezaten;
5) ikasleak gizartean euskara erabiltzeko aurkitzen dituen mugak
euskararen presentzia sozial murritzagatik ere badira, beraz, eskolak eredu
sozialak eskaini eta horietan aritzeko simulazio esparruak sortu beharko
ditu ezinbestean, eta hori hizkuntz ekintzan oinarritutako hizkuntzaren
ikuspegitik egin daiteke soilik, inolaz ere ez perpausaren mailatik; 6)
aurretik ere esan dugu hizkuntzaren ezaugarri testualak eta diskurtsiboak
landuz gero, morfosintaxiaren unitateetan ere arreta jarri behar dela eta,
beraz, perpausaren mailako unitateak identifikatu eta landu daitezkeela, eta
modu horretara hizkuntzaren maila honetan ere hobekuntzak ikusi direla.
Orduan pentsa daiteke unitate makroak landuz gero, mikroetan ere
hobekuntzak izaten direla.
Horregatik guztiagatik, uste dugu, euskararen funtzionamendu testual
diskurtsiboaren azterketa sakonak hainbat argitasun emango ligukeela bai
euskararen funtzionamenduari dagokionez, eta baita hizkuntzaren
didaktikarako ere.
392