26.08.2013 Views

Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Sarrera orokorra<br />

Lan hau hizkuntzaren didaktika alorrean kokatutako lana dugu, <strong>eta</strong><br />

zehazkiago esanda, euskararen didaktikan. Dakigunez, euskararen<br />

irakaskuntza oso fenomeno berria dugu, ikastolen sorrerarekin<br />

instituzionalizatu egin zena 60ko hamarkadan 1 . Aurretik, helduen<br />

irakaskuntzan <strong>eta</strong> eskola-markoan, zenbait urrats emanak baziren ere.<br />

Orduz geroztik eskolaren 2 ardura izan da euskararen irakaskuntza <strong>eta</strong><br />

euskarazko irakaskuntza. Normatibizazioa (arauak betearaztea) <strong>eta</strong><br />

garapena (euskara beste esparru sozial<strong>eta</strong>ra zabal dadin garatzea) izan dira<br />

eskolari egotzi <strong>eta</strong> egozten zaizkion ardurak. Bi ardura horiek bilakaera<br />

paralelo <strong>eta</strong> elkarren menpekoa izan dute. Hori zen, hain zuzen, eskola<br />

frantsesaren <strong>eta</strong> espainolaren bidez jasota genuen eredua (Idiazabal <strong>eta</strong><br />

Ocio, 1988). Dakigunez, euskarak mende asko darama beste bi<br />

hizkuntzarekin lurrald<strong>eta</strong>suna konpartitzen: gaztelera <strong>eta</strong> frantsesarekin.<br />

Zenbait esparru sozial <strong>eta</strong> funtzio beste hizkuntzekin konpartitu beharraren<br />

eraginez, euskarak, kasuan kasuko, bere praktika propioak sortu beharrean,<br />

erdar<strong>eta</strong>koak eskuratu <strong>eta</strong> aplikatu izan ditu zenbait<strong>eta</strong>n. "<strong>Euskara</strong> <strong>eta</strong><br />

gizartea" 3 jardunaldi<strong>eta</strong>n Anjel Lertxundi (1999) idazleak esandakoak<br />

dakartzagu hona:"[...] Gure herriak herri artean bere tokia behar duen bezala, gure<br />

hizkuntzak ere berea aurkitu behar du hizkuntzen artean; handikeriazko menturarik<br />

gabe, iraupena <strong>eta</strong> hazkuntza segurtatzeko behar adinako tokia. Diglosiaren<br />

purgatorio<strong>eta</strong>tik ihesi goazela, ez gaitezela ghetoaren infernuan eror. Hizkuntza<br />

integrakuntza beste ezein bezain beharrezkoa dugu.[...]".<br />

Lertxundirentzat, espresibitate eza <strong>eta</strong> erabilera eskasa dira euskararen<br />

gaurko egoeraren arrazoiak, <strong>eta</strong>, bere hitzekin jarraituz, hizkuntza beretik<br />

erabil daitezkeen zenbait estrategia aipatzen ditu; guk eskolari dagokiona<br />

eskuratu dugu: "[...] Lehendabiziko estrategiak irakaskuntzarekin du zerikusia: gero<br />

<strong>eta</strong> irakasle gehiago dago Espainian –Europan aspaldikoa da debatea– lehen<br />

hezkuntzako hizkuntzaren irakaskuntza gramatikala arbuiatzen duena. Guk, berriz,<br />

dagoen eredurik estuenaren aldeko apustua egin dugu, hizkuntzaren deskribapena<br />

lehenetsi dugu hizkuntzaren beraren erabilera espresiboaren kalt<strong>eta</strong>n (bigarren bide<br />

hori askoz ere zailagoa da irakaslearentzat, jakina).[...]"<br />

Beraz, hizkuntzak bere tokia aurkitu behar du <strong>eta</strong> horr<strong>eta</strong>rako estrategia<br />

nagusiak euskararen irakaskuntzarekin du zerikusia. Ildo hon<strong>eta</strong>n, oso<br />

1 1975. urterako 100 ikastola inguru zeuden <strong>eta</strong> 30.000 haur eskolarizatuak (Intxausti, 1992).<br />

2 1980 urtean, hezkuntz konpetentziak eskuratu zituen Euskal Erkidego Autonomoak <strong>eta</strong> euskara<br />

derrigorrezko eskola-diziplina bihurtu zen. Ordutik aurrera, Euskal Eskola Publikoa eraikitzen hasi zen,<br />

gaur egun duen protagonismora heldu arte.<br />

3 Talaia aldizkariak <strong>eta</strong> Aurten bai elkarteek antolatuta, Donostian, 1999.eko azaroaren 8an.<br />

11

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!