Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

307
Erlatibozko perpausa gehienek mertxikari egiten diote erreferentzia.
"Mertxika" hitza errepikatu ordez, fruta honen ezaugarri batekin
berreskuratzen da. Testu batzuetan trebetasun handiz erabiltzen da, gainera,
mekanismo hau. Modu horretara, tema berria sartzen da testuan,
gehienetan, ezaguna den gaiaren atal bat edo alderdi bat. Hona hemen
zenbait adibide:
(21) (...)Ondoren garbitu egiten dira, higienea zaintzeko, alegia. Kalitate onekoak
ez direnak kendu eta gero sailkatu egiten dira(...)(3-A2)
(22) (...)Froga gainditzen badu, makina baten buruz behera jarri behar dira, azala
hobeto kentzeko. Masmilduta daudenak mermelada egiteko gordetzen dira(...)(7-
A2)
(23) (...)Lehenengo urratsa mertxikak garbitzea da eta sailkatu hau da tamainaka.
Gero hezurrak kentzen zaie makina batean eta ziurtatzeko eskuz
begiratu./Azterketa gainditu dutenak kimikoki azala kenduko zaie eta buruz
behera jartzen dira(...)Batzuk urazukretan kontserbatzen dira eta maztinduta
daudenak mermeladarako.(...)(10-A2)
(24) Lehenengo zuhaitzeko melokotoietatik egokienak hartu. Fabrikara eraman eta
ondo dauden ikusi. Gero ondo garbitu eta gaizki daudenak kendu. Ondoren
hezurrak kentzen duten makinan pasatu. Hezurrak ez dituztenak jarraitzen dute
prozesua eta besteek, berriz, ez. Gainditu dutenak behera begira jartzen dira...(16-
A1)
Ikusi diren arazoak
a) Batzuetan aurrekaria urrin dagoelako –lekutze desegokia– edota
aurrekari modura bi kandidato dituelako, ez dago garbi adierazita zeri
egiten dion erreferentzia. Hona hemen zenbait adibide. (26)an , esaterako,
aurrekaria anaforaren ostean ematen zaigu (ontzi ). (27) adibidean, ez
dakigu zer den txarto dagoena eta herdoilduta dagoena, ez baitu testu
osoan ez kontserbarik ez latarik aipatu:
(25) (...)Beste puntu garrantzitsu bat etiketatzea da. Batzuetan makinak arduratzen
dira ontzikiei etiketa jartzen. Bukatzeko aholku bat emango dizuet egoera txarrean
daudenak ez jan, hau da, herdoilduta edo mailatuta daudenak. (16-A2)
(26) KONTSUMITZAILEARI/ Aukeratu beti kalitate prezio erlazio egokia,
kadukatu gabe daudenak erosi eta erdoilduta eta aboilatuta badaudenak(?) ebitatu.
Ontzi ekologikoa aukeratu beti.(5-B2)
(27) (...)Azala kendu, azala kentzea kimikoa da.(...)Etxekoekin kontuz ibili beharra
dago, eta kontrol kalitatea egiten da, txarto dagoena osorik bota egiten da, honen
ondoren etiketatu egiten da. Ez da inoiz erdoilduta dagoena hartu behar. (7-B1)
b) Beste batzuetan komunztadura da huts egiten duena: