26.08.2013 Views

Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

4.4.Idatzizko hizkuntzaren didaktikarako zenbait irizpide<br />

Idatzizkoaren didaktikaren hurrengo zehaztapen mailara helduta,<br />

aipatu ikerk<strong>eta</strong> zenbait<strong>eta</strong>tik hainbat oinarri jasoko dugu gure jarduera<br />

didaktikoa zertzelatzen joateko.<br />

Hasteko, esango dugu <strong>testu</strong> bat idaztea oso jarduera konplexua dela,<br />

gaitasun askoren partehartzea eskatzen baitu, <strong>eta</strong>, gainera, oso prozesu luze<br />

<strong>eta</strong> geldoa da. Baina badira zenbait ikerk<strong>eta</strong> idatziaren didaktika eskenatoki<br />

ilun hau argitzen dutenak: ondo idaztea ez da gutxi batzuren berezko<br />

dohaina; aldiz, eduki aldetik <strong>testu</strong> koherentea <strong>eta</strong> kohesionatua idaztera<br />

ikasle oro hel daiteke, baldin <strong>eta</strong> irakaste/ikaste prozesua modu egokian<br />

egiten bada (Pasquier & Dolz, 1996) (Camps, 1994).<br />

Kapitulu honen hirugarren atalean azaldu dugun eran, lehenik <strong>eta</strong><br />

behin, idatziaren didaktika <strong>testu</strong>-aniztasunean kokatu behar da (Schneuwly,<br />

1992). Beraz, irakas/ikasi behar den objektua ez da bakarra, soila; aitzitik,<br />

anitza <strong>eta</strong> ezberdina da. Hori dela <strong>eta</strong>, arestian esandakoa birgogoratuz,<br />

ikasleak ez du ikasten "idazten" oro har; ipuinak <strong>eta</strong> kontak<strong>eta</strong>k kontatzen,<br />

argudiatzen, deskribatzen, arauak idazten, gutun ezberdinak idazten <strong>eta</strong><br />

abar ikasten du. Testu/genero-mota bakoitzak arazo ezberdinak eskaintzen<br />

dizkio idazleari, <strong>eta</strong>, hizkuntzaren psikologiaz oraindik ere asko ez dakigun<br />

arren, badakigu zailtasunak <strong>testu</strong>/genero jakin batean agertzen direla<br />

( Bakhtine, 1982 <strong>eta</strong> Pasquier & Dolz, 1996, besteak beste).<br />

Gogoan izango dugu aipatu <strong>testu</strong>/genero bakoitza ongi idazten<br />

jakiteko bakoitzaren hizkuntza ezaugarriak ezagutu behar ditugula:<br />

antolak<strong>eta</strong>-era edo sekuentziak (Adam, 1992), antolatzaileak, anaforak,<br />

aditz denborak <strong>eta</strong>b. Hizkuntza komunikazio-egoerara egokitze-lan<strong>eta</strong>n<br />

aurkituko dugu, bada, aipatu berezitasun guzti horien jatorria.<br />

Horrela, ikasleak <strong>testu</strong>en aniztasunaz ohartu behar du, lehendabizi;<br />

<strong>eta</strong> horr<strong>eta</strong>rako, <strong>testu</strong>-sozialen funtzionamendua hartu beharko du<br />

erreferentzia modura (Pasquier <strong>eta</strong> Dolz 1996).<br />

Idatziaren aprendizaiak goiztiarra izan behar du, Vigotskyren<br />

esan<strong>eta</strong>n: haurra eskolara joan aurretikoa. Honen defendatzaileak ditugu<br />

ikuspegi eraikitzailetik irakurk<strong>eta</strong>-idazk<strong>eta</strong> prozesuak aztertzen dituzten<br />

autoreak (Goodman, 1991; Ferreiro <strong>eta</strong> Teberosky, 1979).<br />

Aprendizai guzti<strong>eta</strong>n bezala, hon<strong>eta</strong>n ere sekuentzializatu beharra<br />

dago. Eztabaida sortuko da <strong>testu</strong> mota errazenak hasieran (narrazioa,<br />

62

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!