Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara
Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara
Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1. <strong>Azalpenezko</strong> <strong>testu</strong> <strong>entziklopedikoaren</strong> izen-kohesioa. Ezaugarririk<br />
nabarmenenak<br />
Gure ikerk<strong>eta</strong>ren lehenengo helburua linguistikaren alorrekoa da<br />
–euskarazko azalpenezko <strong>testu</strong> <strong>entziklopedikoaren</strong> izen-kohesioaren<br />
funtzionamendua ezagutzea–. Helburu honekin erlazionaturik, ikerk<strong>eta</strong>ko<br />
lehendabiziko hipotesiaren arabera, euskarazko azalpenezko <strong>testu</strong> mota<br />
honek beste hizkuntz<strong>eta</strong>n egiten duen antzera funtzionatuko zuela esaten<br />
genuen, <strong>eta</strong>, horregatik, izen-kohesioan parte hartzen duten unitateen<br />
proportzionalitatea ere beste hizkuntz<strong>eta</strong>n gertatzen denaren antzekoa<br />
izango zela.<br />
Orduan esandako hipotesia, ordea, ezin berretsi orain, euskarazko<br />
azalpenezko <strong>testu</strong><strong>eta</strong>n, frantsesezko<strong>eta</strong>n ez bezala (anafora pronominalak<br />
dira nagusi, Schneuwly <strong>eta</strong> Bronckart, 1986; de Weck <strong>eta</strong> Schneuwly,<br />
1994), anafora nominala baita nagusi, <strong>eta</strong> ezaugarri hau, gainera, oso<br />
konstantea <strong>eta</strong> nabarmena da ezagutzen ditugun ikerket<strong>eta</strong>n (Garcia, 1999)<br />
baita gure ikerk<strong>eta</strong> hon<strong>eta</strong>n aztertutako <strong>testu</strong> kanoniko<strong>eta</strong>n, zein ikasleen<br />
ekoizpen<strong>eta</strong>n ere.<br />
Gure <strong>testu</strong><strong>eta</strong>n aurkitutako anafora dentsitateari dagokionez, ez<br />
daukagu gure datuekin alderatzeko beste hizkuntz<strong>eta</strong>ko pareko daturik; IV.<br />
kapituluan esan bezala, De Weck-ek <strong>eta</strong> Schneuwly-k (1994) analizatutako<br />
<strong>testu</strong> informatiboak <strong>eta</strong> gureak konparaezinak ikusten ditugu orduan<br />
emandako arrazoiak direla <strong>eta</strong>. Alabaina, erreferentzia punturen bat izateko,<br />
hona ekarri ditugu autore horiek ikasleen <strong>testu</strong><strong>eta</strong>n (4., 6. <strong>eta</strong> 8. maila)<br />
ikusi duten anafora dentsitatea. Beheranzko ordenean ematen ditugu <strong>testu</strong><br />
mota ezberdin<strong>eta</strong>n ikusitako anafora dentsitatea: historiak > azalpenak ><br />
argudiozko <strong>testu</strong>ak > kontak<strong>eta</strong> pertsonala. Histori<strong>eta</strong>n 5/6 hitzeko anafora<br />
bat ikusi dute; kontak<strong>eta</strong> pertsonalean, ordea, 13/14 hitzeko anafora bat.<br />
Garciaren (1999) lana dugu euskaraz ezagutzen dugun bakarra, <strong>eta</strong><br />
gure datuekin konparagarri ikusten duguna. Dakigunez, autore honek<br />
DBHko <strong>testu</strong> liburu<strong>eta</strong>ko <strong>testu</strong>ak aztertu ditu. Bertan aurkitutako anafora<br />
dentsitatea 6,20koa da. Beraz, 15/16 hitzeko anafora bat. Datu hori gure<br />
datu<strong>eta</strong>tik urrundu egiten da; gogora dezagun <strong>testu</strong> entziklopediko<br />
kanoniko<strong>eta</strong>n 12,05ko dentsitatea aurkitu dugula (8/9 hitzeko anafora bat).<br />
Ikasleen ekoizpen<strong>eta</strong>n, berriz, 9/10 hitzeko anafora bat ikusi da.<br />
Laburbilduz, esan daiteke euskarazko azalpenezko <strong>testu</strong> entziklopediko<strong>eta</strong>n<br />
<strong>eta</strong> <strong>testu</strong>liburu<strong>eta</strong>ko <strong>testu</strong><strong>eta</strong>n antzeko anafora motak ikusi direla, ez ordea,<br />
antzeko anafora dentsitatea.<br />
Gure kasuan, erderekiko euskarak duen jokaera ezberdin honek<br />
(anafora guztien gainetik anafora nominalak nagusi izatearena) justifikazio<br />
ezberdinak izan ditzake. Lehenengo <strong>eta</strong> behin, <strong>eta</strong> erabakiorrena,<br />
374
Change language