Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

(1986, 291.or.) autoreek diotenez, anaforen dentsitatea eta konexio marken
dentsitate orokorra alderantzizko erlazioan ematen dira. Emaitza horiek
honela interpretatu dituzte de Weck eta Schneuwly (1994) autoreek:
- Narrazioan eta testu informatiboan anaforek hartzen duten garrantzia,
bi testu mota horiek duten erreferentzia kronologikoan egon daiteke.
Testu mota horietan egile edo gai batzuk ematen dira eta ekintzen
kateamendua egile (actants) horien bidez ziurtatzen da.
- Argudiozko testuetan eta kontaketan anaforen indize baxua izateak,
dirudienez, testuan sartutako gaien hedakuntza baxuarekin du zerikusia.
Argudiozko testuetan, etengabe sartzen dira gai berriak, benetan garatu
gabe gelditzen direnak. Hori dela eta, funtzio anaforikoak bigarren
mailako testualizazio mekanismoak ditugu testu horietan, gaiak ez
baitira berreskuratzen testuan zehar. Kontaketan, gaiaren hurrenkera
“ni” –enuntziatzailearen aztarna– izenordainaren inguruan eraikitzen da
eta hori jakintzat ematen denez, ez dago horri behin eta berriro
erreferentzia egin beharrik, beraz, oso gutxitan berreskuratzen da.
5.3.2.2. Anafora pronominalen eta nominalen banaketa. Erabilera
anaforikoen konplexutasuna.
Narrazioetan, anafora nominalak dira gehien erabiltzen direnak.
Kontaketetan, testu informatiboetan eta argudiozko testuetan, anafora
pronominalak dira nagusi 90 . Hona hemen horien inguruko bi aipamen
(Rosat-ek aipatua, 1995, 389.or.):
- Anafora nominalen erabilera narrazioetan (elkarrizketa zatiak kenduta),
oro har, ikasleen trebetasun mailari lotuta egoten da. Zenbat eta
trebatuagoak izan ikasleak, orduan eta anafora nominal gehiago
erabiltzen dute.
- Bestalde, nabaria da prototipo diskurtsiboetan eta ikasleen testuetan
ikusi den ezberdintasuna anafora motetan. Prototipo diskurtsiboetako
DTan, anafora nominalak dira nagusi, eta, ikasleen testu informatibo eta
argudiozkoetan, ordea, anafora pronominalak. Rosat-ek ( 1995, 389.or.)
honela justifikatzen ditu ezberdintasun horiek: “…le décalage entre la
dominance des anaphores pronominales dans les textes argumentatifs et informatifs
rédigés par des élèves de 4ème, 6ème et 8ème année scolaire, confirme l´hypothèse
90 Kontuan izan behar da prototipo diskurtsiboetan, testu informatibo eta argudiozkoetan anafora
nominala dela nagusi. Zehaztu beharra dago, testu informatiboa eta azalpenezko testuetan azpikategoria
asko dagoela, eta horietako batzuetan anafora mota ezberdinak aurki daitezkeela.
192