26.08.2013 Views

Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

107<br />

linguistikoak, esaterako). Sailkapen honen barruan Weinrich (1973)<br />

autorea dugu, tipologia sortzeko egiten duen oposak<strong>eta</strong>gatik –mundu<br />

komentatua vs mundu kontatua–; 2) irizpide ezberdinak konbinatuz<br />

tipologiarako irizpideak ezartzen dituztenak ditugu hemen –<br />

Bronckart <strong>eta</strong> kol. (1985) <strong>eta</strong> Schneuwly-ren (1987a) sailkapenak,<br />

esaterako–; 3) sailkatzen duenak <strong>testu</strong>-genero jakin bati dagozkion<br />

<strong>testu</strong>ei ezaugarri ezberdinak aplikatuz ezberdintasunak lortzen ditu.<br />

Todorov (1970) autoreak, esaterako, genero historikoa "jakintzarako<br />

genero" bihurtzen du.<br />

b) Tipologiaren irizpideak izango dira kontuan <strong>testu</strong>aren corpusa<br />

aukeratzerakoan. Honekin esan gura da tipologian oinarrirako<br />

hartu diren ezaugarriak dituzten <strong>testu</strong>ak aukeratu behar direla.<br />

c) Tipologia batean sailkatutako <strong>testu</strong> bakoitza, halere, aukeratutako<br />

“tipotik” hurbilago edo urrunago egon daiteke. Horregatik komeni<br />

da hipotesi modura aplikazio oinarri batzuk markatzea. Hau da,<br />

<strong>testu</strong><strong>eta</strong>n oinarritzat hartutako irizpideak zein neurritan betetzen<br />

dira jakin behar da.<br />

3.2.3.Testu tipologia nagusienak<br />

Esan bezala, oso garatu den gaia dugu hau. Eta diskurtsoaren<br />

ikuspegiaren bilakaerarekin gertatu den bezalaxe, hemen ere, garatu diren<br />

bideak anitzak izan arren, nahastezinak dira. Bestalde, honelako<br />

sorkuntz<strong>eta</strong>n gertatzen den legez, tipologia batzuk beste batzuk baino<br />

garatuagoak <strong>eta</strong> argiagoak dira. Horregatik, tipologia eremu zabal hon<strong>eta</strong>n<br />

ordena bat jarri guran, Petitjean (1989) autoreak eskainitako sailkapenari<br />

heldu diogu nagusiki. Horrek bi multzotan biltzen ditu guztiak: sailkapen<br />

homogeneoak <strong>eta</strong> tarteko tipologiak. Eta azken horien artean, tipologia<br />

enuntziatiboak, funtzionalak <strong>eta</strong> situazionalak.<br />

3.2.3.1.Sailkapen homogeneoak<br />

Sailkatzaileak oinarri tipologiko bakar <strong>eta</strong> homogeneoaren gainean<br />

jarduten du, eredu abstraktu bat –enpirikoari kontrajarria– oinarri modura<br />

hartuta. Schneuwly-k (1991a) kognitibo edo prozedurazko tipologia deitzen<br />

dio honi, <strong>testu</strong>ak sailkatzeko erabilitako irizpideak, igorleak edo hartzaileak<br />

–<strong>testu</strong>a ulertzeko edo ekoizteko– egin behar dituen eragiket<strong>eta</strong>n oinarritzen<br />

direlako.<br />

Werlich (1975) <strong>eta</strong> Adam (1987b) autoreen sailkapenak ditugu hemen.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!