Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara
Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara
Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Aipatu bigarren antolak<strong>eta</strong>-motan, ekintzak modu ordenatuan ematen<br />
dira. Sekuentzia hauek, <strong>testu</strong> tekniko<strong>eta</strong>n ematen dira maiz, <strong>eta</strong> gehien<strong>eta</strong>n,<br />
eragik<strong>eta</strong> teknikoak, fabrikazio prozesuak edo animalien garapen faseak<br />
izaten dira. (Adib.: "La potière racle le fond de son ouvrage. Le tournassage. Finit à<br />
la spatule d´écaille le plat du fond. Passe au biseautage. Retourne le pot. Donne des<br />
coups de canif sur le bord opposé au goulot. Ajoute de la terre mouillée là-dessus, lui<br />
donne la forme de l´anse en l´étirant, enla massant avant de coller le bas contre le pot.<br />
Un pinçon pour donner la forme". (Revaz-ek aipatua, 1987, 23.or.)<br />
Bigarren kasu hori da guk hemen aztertuko dugun <strong>testu</strong>arena. Beraz,<br />
esanda dago sekuentzia hon<strong>eta</strong>n ekintzak modu ordenatuan ematen direla.<br />
Gure <strong>testu</strong><strong>eta</strong>ra etorrita, esango dugu <strong>testu</strong> heterogeneoak direla<br />
barne antolak<strong>eta</strong>ri dagokionez; hau da, sekuentzia-mota ezberdinez osatuak<br />
daudela. Sekuentzia horiek erraz identifika daitezke <strong>testu</strong>ratze baliabide<br />
ezberdinei esker: parrafoen banak<strong>eta</strong>, puntuazio-markak, markatzaile<br />
diskurtsiboak, antolatzaileak, <strong>eta</strong>b.<br />
Testu gehien<strong>eta</strong>n bi edo hiru fase edo sekuentzia ezberdin bereiz daitezke.<br />
Gehien<strong>eta</strong>n, hasierakoa azalpen hutsezko sekuentzia dugu (Bronckart,<br />
1994b; Canelas-Trevisi <strong>eta</strong> Rosat, 1997); bertan, objektuaren definizioa <strong>eta</strong><br />
horren ezaugarriak ematen dira. Sekuentzia hon<strong>eta</strong>n ikuspuntu neutrotik<br />
ematen dira azalpenak <strong>eta</strong> arestian aipatu bulgarizazio zientifikoaren<br />
zenbait ezaugarri identifika daitezke: gaiaren trataera neutroa, igorle <strong>eta</strong><br />
hartzailearen arteko interakzioa (erlazio hierarkizatua igorlearen aldera),<br />
definizioa, <strong>eta</strong>b.<br />
Bigarren <strong>testu</strong>-sekuentzian, gehien<strong>eta</strong>n, ekintzen hurrenkera dugu<br />
(fabrikazio prozesua, osaera prozesua, <strong>eta</strong>b); sekuentzia hon<strong>eta</strong>n, Canelas-<br />
Trevisi <strong>eta</strong> Rosat-ek (1997) aztertutako <strong>testu</strong><strong>eta</strong>n bezala, mundu<br />
enuntziatiboa sortu beharra dago, irakurleak uler ditzan bertatik emango<br />
diren ekintzen hurrenkera <strong>eta</strong> objektuen edo fenomenoen garapena.<br />
Alabaina, guk aztertutako <strong>testu</strong><strong>eta</strong>ko fenomeno guztiak ez dira<br />
begibistakoak (ebidenteak) (Adib.: hodeien edo harri sedimentarioen<br />
formakuntza prozesua) faktore asko direla medio (oso bilakaera geldia<br />
dutelako; objektu edo fenomeno baten aldak<strong>eta</strong>k ikusiaz bat behagarriak ez<br />
direlako <strong>eta</strong> ikerk<strong>eta</strong> bidez ikusi ahal direlako soilik; ulertzeko oinarrizko<br />
beste kontzeptu batzuk jakin behar direlako, <strong>eta</strong>b); halere, gure kasuan,<br />
aipatu autoreek aztertutako <strong>testu</strong>ak ez bezala, gureak sinesgarriak dira,<br />
zientifikoak, <strong>eta</strong> ez idealizatuak edo hipotesi mailan kokatu beharrekoak.<br />
Horregatik, <strong>testu</strong> sekuentzia hau erdi-narratibo modura sailka dezakegula<br />
uste dugu (Canelas-Trevisi <strong>eta</strong> Rosat, 1997) mundu enuntziatiboa sortu<br />
behar dugun ikuspuntutik begiratuz. Sekuentzia erdi-narratiboaren barnean,<br />
ostera, deskriptibo-injuntiboa den sekuentzia (Vigner, 1991) ere ikusten da,<br />
eraldak<strong>eta</strong>k jasaten dituen objektua edo fenomenoa den heinean.<br />
142
Change language