Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

183
dituztela, eta horrek baduela eragina anafora-motak aukeratzerakoan:
Schneuwly-k (1988b) testu informatiboa eta argudiozkoa aztertu ditu; De
Weck-ek (1991) narrazio testua (ahozkoa eta idatzizkoa) eta kontaketa eta
Rosat-ek (1995), ostera, testu informatiboa.
De Weck-ek (1991), esaterako, ikasleen narrazioak aztertzerakoan
bost nominalizazio-mota bereiztu ditu:
1) Nominalizazio hertsia: aditzaren lexema berbera erabiliz lexema
nominal batez berreskuratzen da prozesua. Aurrekariaren eta anaforaren
artean dagoen diferentzia morfosintaxiaren eremuari dagokio soilik.
(40) "...et nous avons été dîner. Après avoir fini le dîner nous sommes
rentrés..." (Christine, 9,8ans, 4e; De Weck, 1991)
2) Sinonimia bidezko nominalizazioa (nominalizazioa zentzu zabalean):
sinonimia bidezko lexema nominal batez berreskuratzen da prozesua.
Beraz, kasu honetan bi erlazio-mota daukate aurrekariak eta
berreskuratzeko formak: bata eratorri izaerakoa (aditz lexema batetik izen
lexema nominal batera pasatzea), eta bestea, sinonimia erlaziozkoa (erlazio
morfo-semantikoa).
3) Hiponimia bidezko nominalizazioa: prozesu bat edo gehiagoren
berreskurapena egiten da, lexema nominal generiko batez berreskuratzen
da. Hirugarren mota honetan bi erlazio-motak ematen dira: eratorpenezkoa
eta semantikoa. Baina eratorpena ez da, ezinbestean, atalez atal egiten;
gehienetan lexema anaforikoak testuaren zati bat laburtzen du. Rosat
(1995) autoreak, anafora biltzailea izena ematen dio anafora-mota honi.
Horrelakoetan aukeratzen den hiperonimoak, lexema bakar batean batzen
ditu hurrenkera bidez edo koordinazio bidez zerrendatutako proposizio
aleak. Apothéloz eta Chanet (1997) autoreek "prozesu askoren
nominalizazioa" izenarekin ezagutzen dute nominalizazio hori.
(41) "Le dépérissement des forêts est la cause de plusieurs éléments, voici le
principale: l´élément le plus dangereux de ce triste phénomène est la voiture
qui pas son gase d´échapement polue l´air d´oxyde d´azote et d´idrocarbure.
Ces deux produits toxiques montent dans le ciel, là les rayons du soleil les
transforme en acide...(post-test D) (Rosat, 1995, 413.or.)
4) Testu-forma baten nominalizazioa (enuntziazioaren nominalizazioa
Descombes eta Jespersen-en hitzetan, 1992).
5) Testua bere osotasunean hartzen duen nominalizazioa.