26.08.2013 Views

Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

327<br />

c)Erreferentziazko anbiguitateak arau-haustea esaten zaio aurrekari<br />

modura lexema bat baino gehiago ematen denean. Analizatu ditugun<br />

<strong>testu</strong><strong>eta</strong>n aurkitu dugun ohikoena fabrikazio prozesuaren une jakin batean<br />

gertatzen da.<br />

Kontserben fabrikazio prozesuaren une batean bi tald<strong>eta</strong>n banatzen dira<br />

melokotoiak ( batzuk <strong>eta</strong> besteak); fabrikazio prozesua hori<strong>eta</strong>ko batzuk<br />

bakarrik jarraitzen dute. Une hon<strong>eta</strong>n ere, gutxien<strong>eta</strong>n esplizitatzen da zein<br />

melokotoi diren prozesua jarraitzen dutenak 144 . Hona hemen adibide<br />

batzuk:<br />

(17) “Batzuk mermelada egiteko <strong>eta</strong> beste batzuk urazukrean. Bote<strong>eta</strong>n sartu behar dira<br />

etik<strong>eta</strong> dutelarik, pisatu <strong>eta</strong> sobratzen direnak gorde edo bota(...)”(10-B1)<br />

(18) “"...batzuk urazukr<strong>eta</strong>n jarri <strong>eta</strong> besteak mamia egiteko jartzen dira.<br />

Kontserbatan sartu <strong>eta</strong> pisatzeko ordua heldu da...." (1-A1) Bi aurrekari posible:<br />

batzuk <strong>eta</strong> besteak)<br />

(19) "...8) Batzuk ur azukr<strong>eta</strong>n ipini <strong>eta</strong> besteak mamia egiteko. 9) Murtxikak pote<strong>eta</strong>n<br />

sartu bakoitzean 5-6 sartuz.10)Pisatu. 11)Tapa ipini. 12) Ontziki ona eduki <strong>eta</strong><br />

hermetikoki itxi ontziak" (2-A1) ( pote<strong>eta</strong>n sartzen diren murtxikak zeintzuk dira<br />

batzuk ala besteak, edo biak?<br />

(20) "...Batzuk urazukr<strong>eta</strong>n kontserbatzen dira <strong>eta</strong> besteak mermelada egiteko<br />

erabiltzen dira. Pote<strong>eta</strong>n sartu <strong>eta</strong> pisatu..." (13-A1)<br />

d)Arazo lexikala dugu, igorlearen <strong>eta</strong> hartzailearen arteko desadostasuna<br />

esanahaian gertatzen denean. Arau-hauste hau da gutxien aurkitu duguna.<br />

Desadostasun hau nozio baten kontzeptuaren mugak definitzean datza,<br />

muga horiek kontzeptualak (zientzia jakin batek erreferentekide bezala<br />

hartzen ez dituenean bi terminoak: anafora <strong>eta</strong> bere aurrekaria. Adib.:<br />

“urratsa ordez prozesua erabili” edo "mertxika nozioa barazki izen generikoarekin<br />

berreskuratzea") ala kulturalak (kultura jakin bateko hiztunek bi nozioak<br />

semantikoki erraz lotzen ez dituztenean. Adib: kontserba ordez potea<br />

erabiltzea). Bi faktorek eragiten dute hori:<br />

1.) Lexema okerra erabiltzea. Gehien<strong>eta</strong>n zehaztasun faltagatik<br />

izaten da. (Adib: "zatitu" "erdibitu" ordez; "kalitate plana" <strong>eta</strong><br />

"kontrola" erreferentekide bezala hartu).<br />

(21) "...Lehenengo gauza garbitzea da. Bigarren prozesua hezurra kentzea da,<br />

prozesua(*) ondo jarraitzeko. Hirugarren prozesua(...).Laugarren<br />

prozesua(...)Bosgarren prozesua. Ondoren seigarren prozesua ontzikiei etik<strong>eta</strong><br />

jartzea da.(...)"(12-A1) (gauzaprozesua (-urratsa- ordez erabilita). Prozesua<br />

144 Alderdi hori “kate anforiko” atalean analizatu da zehatzago. Ikus kapitulu hon<strong>eta</strong>n, 5. puntuan.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!