Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

133
herrialdeen lehengo eta gaurko egoerak ulertzeko, noiz eta zelan
egin ziren lurraldeen banaketak,...), elikadura (jaki transgenikoak,
jakien osakera, kontsumorako arauak,...) eta abar.
Zientzia-bulgarizaziorako iturriak hain dira ugariak, sarri askotan
gure garaikide batek ez du jakingo esaten non entzun, ikus-entzun edo
irakurri duen zientzi-informazio jakin bat.
Ildo beretik, gure eskoletako haur batek zientzia-kontzeptu bategatik
galdetzean, naturaltasun osoz erantzun dezake: “ez dut inon irakurri baina
pelikula batean ikusi nuen”. Horregatik aipamen berezia behar dute izan,
nahiz eta gero guk hemen aztertu ez, azken urte apurretan han-hemenka
sortutako bulgarizazio-genero eta euskarriek.
Horiek guztiak mass mediako zenbait argitalpeni dagozkie:
idatzizkoak
–egunkarietako orri berezietan ematen direnak eta aldizkari espezializatu
propioki ez direnak–; ikus-entzutezkoak –telebistan noizean behin ematen
diren zientzia, teknologia edo ekonomiari buruzko erreportajeak, mahaiinguruak–;
interaktiboak –merkatuan salgai dauden bideo-zinta edo CD-ak,
Interneteko elkarrizketak, etab.–.
Bestalde, sortutako zientziaren bulgarizaziorako bide berriek –testuerak
edo genero berriak–, gizarte-mailan ezezik, maila indibidualean eta
kulturalean ere zenbait estrategia berri garatzen ari dira –hala informazio
jasoketarako estrategietan nola idazteko estrategietan–. Batetik, gizarte eta
kultura mailan, horiek guztiak zientziaren kontzeptuak eskuratzeko, kultura
berria sortzen ari direlako gizartean. Eta, bestetik, maila psikologikoan,
praktika dibertsifikatu horiek, kontzeptuak jasotzeko garatzen ari diren
estrategiei dagokienez, estrategia berriak garatzen ari direlako erabiltzeen
artean (Schneuwly, 1993).
3. Azalpenezko testu entziklopedikoa
3.1. Sarrera
Hemen "azalpenezko testu entziklopedikoa" definituko dugu
zehazkiago. Horretarako, "hizkuntz ekintzan oinarritutako teoria" hartu da
oinarri. Aurreko kapituluan diskurtso teorikoaren barnean karakterizatu
dugu. Beraz, ezagutzen transmisioan kokatutako diskurtsoa dugu. Bi
erreferentzia edukitzea dakar horrek: bata kognitiboa eta bestea
enuntziatzaile eta hartzaileen arteko harreman hierarkizatua.