Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

méthodologique faisant abstraction des changements qui, sous l´effect du temps et des
variations de l´usage, le transforment en permanence. En outre, même en s´en tenant à cette
approche synchronique, une langue naturelle n´est appréhendable qu´au travers des
productions verbales effectives, et celles-ci prennent des allures très diverses, notament
parce qu´elles sont articulées à des situations de communication différentes. Et ce sont ces
formes de réalisation empiriques diverses que nous qualifions de textes.” (Bronckart, 1996,
70.or.)
1.2. Testua eta hizkuntzaren azterketa
Duela gutxi arte hizkuntzalaritzak “esaldiari” edo perpausari eskaini
izan dio arreta. Egun, zenbait hurbilketak testuaren arrastoari jarraituko
dio, unitate linguistiko den aldetik ere; testu hizkuntzalaritzak,
esaterako 46 . Horrela, testuaren errealizazioa, ekoizpena, egitura,
ezaugarriak etab. hartuko dira ikergai. Guk testuaren alderdi
komunikatiboa eta –testuingurua– oso kontuan izango ditugu, eta
ikuspegi horretatik testuaren baitan agertzen diren zenbait galderari
erantzungo diegu: testuaren osagaiak zeintzuk diren eta nola deskribatu;
zeintzuk dira testuaren ezaugarriak eta nola deskribatu, besteak beste.
Horrela, hizkuntzari eman nahi zaion ikusmolde komunikatiboaren
ildotik, hizkuntz gogoetak perspektiba berria hartu du. Eta gramatika
tradizionalean ohiko diren osagaiez gain, “ezohiko” eta “berri” diren
batzuk sortu dira. Laburbilduz, hizkuntzaren analisirako marko berri
bat zabaldu da; eta honekin batera, hizkuntza irakasteko marko berria.
1.3. Deskribapen berriak eta hizkuntzaren irakaskuntza
Hizkuntzalaritzan sartutako ikuspegia eta gogoeta berriak ondorio
garrantzitsuak ekarri ditu ikas-irakaskuntzarako. Hasteko, hitza eta
esaldia bezalako osagai diskretuekin aritu ordez, testu edo hizkuntz
gertaera osoekin hasi beharko dela ematen du aditzera. Bigarrenez,
hizkuntzaren ikuskera honek aditzera eman du hizkuntzaren testugenero
egiturak burutzeko aukera eman behar zaiela ikasleei (irakatsi
behar zaiela). Ondorio hori, ama hizkuntzaren irakaskuntzari
dagokionean zein bigarren edo atzerriko hizkuntzari dagokienean ulertu
behar da. Esandakoa frogatzeko hor ditugu Espainiako azken Hezkuntz
Erreformaren inguruan argitaratutako Oinarrizko Curriculum Diseinuak,
eskola gramatikak, testu liburuak, atzerriko hizkuntzak irakasteko ikasmetodoak,
etab. Hortxe ditugu, halaber, argitalpenak oro har (liburu,
46 Dakigunez, testu-hizkuntzalaritza, testuko unitate sintaktikoen barne-antolaketan oinarritzen da, eta,
beraz, bere analisitik kanpo uzten ditu hizkuntz ekoizpenak kanpoko parametroekin dituen harremanak
(Kintsch & Van Dijk 1978; Van Dijk 1972). Hori dela eta, gure lanetik kanpo utzi dugu.
87