Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

da (pasa behar dute); etiketatu egin behar da; kalitaterik ez duten mertxikak
kendu behar dira.
Testuaren hirugarren fasean kontsumitzaleei gomendioak emateko
erabiltzen dira gehienetan enuntziatu modalak:
(39) “Erosi aurretik etiketan, kalitatean eta presioan fijatu behar gara.(...)Guk
kontuan eduki behar dugu...”(3-A2);
(40) “Ardura handiz erabaki behar da ze pote hartu”(6-A1);
(41) “...Latak erreziklatu egin behar dira”(6-A2);
(42) “...Aholku bat txarra dagoenean ez da kontsumitu behar.”(13-A2);
(43) “Inoiz ez da jan behar kadukatutako kontserbarik”(14-A2).
Enuntziatu horietan lehen lokutoreak lau aukera dauzka: forma
neutroa, inpertsonala erabili (kadukatuta dauden latak ez dira kontsumitu behar),
lokutoreak bere burua sar dezake enuntziazioan (kadukatuta dauden latak ez
ditugu kontsumitu behar), forma pertsonala (2. pertsona: zu) erabili baina lehen
lokutoreak bere burua sartu gabe enuntziazioan (kadukatuta dauden latak ez
dituzu kontsumitu behar edo ez kontsumitu kadukatuta dauden latak). Eta azkena,
kontsumitzaileari esplizitoki zuzentzea (Kontsumitzaileak kontuan izan behar
du....).
Forma horiek sartzeko era ezberdinak daude. Hona hemen adibide batzuk:
(44) “..Erosterakoak beti etiketa ondo behatu behar da, arazoak ez edukitzeko,
kalitatea eta prezioaren artean konparaketa bat dago. Ezin da inoiz jan pasatutako
kontserbak, kaltegarriak direlako. Lata hau birziklagarria da. Guk kontserben bidez
aukera dugu urte osoan jan ahal izateko, bestela ez genuke jango”(3-A1).
Hona hemen ekoizpen honetan idazleak inpertsonaletik pertsonalera
egiten duen pasadizoa: etiketa ondo behatu behar da (dago)ezin da inoiz jan
(da)aukera duguez genuke jango.
Batzuetan pluraleko 1. pertsonak inplikazio zuzena eskatzen dio irakurleari
eta horretarako publizitatean erabiltzen den teknika bera erabiltzen da
hemen ere –erredundantzia– (gure kontserba...; kontu handia izan behar dugu).
Hona hemen adibide bat:
(45) “Etiketan fijatzea oso garrantzitsua da. Batzuetan ontzikiak sabeldu egiten dira
eta beste batzutan kiratsa dariote. Ontzikiaren izaeran ere fikatu behar gara. Gure
kontserben erosketan kontu handia izan behar dugu.” (4-A2)
Beste batzuetan idazlea enuntziatutik kanpo gelditzen da eta
generalizazioak erabiltzen ditu. Kasu horietan aginduzko aditzak erabiliz
zuzentzen zaio irakurleari. Irakurle guztiak kontsumitzaileak direnez,
346