Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara
Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara
Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Oso zentzu zabalean hartuta, <strong>eta</strong> jakinik ez dagoela <strong>testu</strong><br />
homogeneorik, halere, pentsa daiteke <strong>testu</strong> prototipo bakoitzean (Bronckart<br />
<strong>eta</strong> kol., 1985) edo <strong>testu</strong> sekuentzia bakoitzean (Adam, 1990) antolak<strong>eta</strong>mota<br />
bat hobetsiko dela besteen aurrean. Honen ildotik, Schneuwly <strong>eta</strong><br />
Dolz (1989) autoreek planifikazioaren alderdi kognitiboaren baitan<br />
−mintzagaiaren mobilizazioari bideratutakoa−, antolatzeko lau prozedura<br />
nagusi bereziko dituzte: espazioaren araberakoa, modu kontzeptual<br />
/analitikoaren araberakoa, denbora/kronologiaren araberakoa <strong>eta</strong><br />
kontrastibo/dialektikoa. (Schneuwly, Rosat & Dolz, 1989) 78 .<br />
3.3. Diskurtso-motak <strong>eta</strong> konexioa<br />
Diskurtso-motak / sekuentziak-motak <strong>eta</strong> antolatzeko-era ezberdinen<br />
artean interakzio garrantzitsuak ematen direla dakigu hainbat ikerk<strong>eta</strong>ri<br />
esker, <strong>eta</strong>, ondorioz, antolatze-erak ere diskurtso-motaren araberakoak<br />
direla esan daiteke. Fenomeno honek interes handia piztu du ikerlarien<br />
artean, <strong>eta</strong>, beraz, asko dira diskurtso-mota ezberdinen antolak<strong>eta</strong>z –modu<br />
konparatiboan eginak– ezagutzen diren lanak 79 .<br />
Guk Bronckart <strong>eta</strong> bere kolaboratzaileek (1985) ildo hon<strong>eta</strong>n eginiko<br />
ikerketen emaitzak ekarriko ditugu hona. Autoreok, dakigunez, lau<br />
prototipo diskurtsiboen <strong>testu</strong>-antolak<strong>eta</strong> aztertu ondoren, jarraian laburtzen<br />
ditugun emaitz<strong>eta</strong>ra heldu ziren:<br />
-Antolatzaileek <strong>testu</strong>aren egitura markatzeko duten funtzioa ez da ematen<br />
intentsitate berean diskurtso-mota guzti<strong>eta</strong>n. Diskurtso Teorikoan <strong>eta</strong><br />
Narrazioan hauen funtzioa nabarmena den bitartean, Egoerazko diskurtsoan<br />
<strong>eta</strong> Kontak<strong>eta</strong>n, berriz, antolatzaileen rol hau ez da horren garrantzitsua.<br />
-Antolatzaile-motei dagokienez, horiek ez dira berdinak diskurtso-mota<br />
guzti<strong>eta</strong>n. Horrela, Diskurtso Teorikoan ematen diren gehienak<br />
argudiozkoak <strong>eta</strong> arrazonamendu markak dira. Narrazioan, aldiz,<br />
denborazkoak agertu ohi dira batez ere.<br />
78 Proposamen hau Werlich (1975) <strong>eta</strong> Adam-en (1986) lan<strong>eta</strong>n oinarritutakoa da. Werlich-ek esaten<br />
duen bezala, errealitatea antolatzeko era bat hauxe da: izaera kognitiboa.<br />
79 Argumentazioa/azalpena/narrazioa/kontak<strong>eta</strong>-ren inguruan Bronckart &Schneuwly (1983);<br />
argumentazio <strong>testu</strong>a/<strong>testu</strong> informatiboa-ren inguruan Schneuwly (1988b); narrazioa/”fait divers”/ gutuna/<br />
azalpena-aren bueltan, Schneuwly, Rosat <strong>eta</strong> Dolz (1989); Drucot & kol.-een (1980) lan<strong>eta</strong>n honako<br />
ondorioak ikusten dira: “mais” “eh bien” “decidement” “d´ailleurs”,... antolatzaileen funtzionamendua<br />
enuntziazio-egoeraren arabera ematen direla. Auchlin-ek (1981), berriz, Roulet-en (1981) markoa<br />
erabiliz, frantses elkarrizk<strong>eta</strong>ren <strong>testu</strong>-antolatzaileak aztertu ditu. Mouchon, Fayol <strong>eta</strong> Gombert-ek (1991),<br />
ostera, <strong>testu</strong>aren egiturak<strong>eta</strong> <strong>eta</strong> "konektakarien" arteko erlazio hestua nabarmentzen dute. <strong>Euskara</strong>z,<br />
berriz, Larringan-en (1996) lanak ditugu, <strong>testu</strong> informatiboa <strong>eta</strong> argudioaren antolatzaileez.<br />
166
Change language