Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

185
honen bidez gaiaren kontzeptualizazioa ematen baita, eta, beraz,
perpausaren gunea osatuko luke aditzarekin batera anafora honek. Anafora
nominalaren lekutzea oso konstantea da erdaretan (perpausaren hasieran
doa beti); eta euskararen kasuan ere, leku berean joan beharko luke
komunikazioaren izenean. Antzera gertatzen da ordezkapen lexikalarekin,
hona hemen gaztelerako eta euskarako adibideak:
(43) Zer da testamentua?
Norbait hiltzen denean, haren ondasunak nori eman adierazten duen agiria da.
Testamentuak hiru heren izaten ditu:..." (Eizagirrek aipatuta, 1996, 31.or.)
Adibide honetan (43) izenburuaren nozioa –testamentua– "agiria"
hitzaren bitartez berreskuratzen dugu. Baina horretarako hasierako
perpausa osoa irakurri behar da. Goazen, bada, ikustera, gaztelerako testu
batean nola ematen den antzerako nozioa:
(44) "Testamento"
Negocio jurídico consistente en una declaración de voluntad por la que
una persona ordena el destino de sus intereses para despues de su
fallecimiento. (Gran enciclopedia Larrouse,1991, 10749.or.)
Bestelakoa dugu (44) "Testamento" eta "negocio" hitzen arteko lekutzea.
5.2.2.5. Asoziazio bidezko anafora
Guillaume (1919) autoreak eman omen zion izena lehendabizikoz
asoziazio bidezko anaforari. 84 Ondoren, Hawkins-en (1978) lanei esker
hedatzen hasi zen nozio hau. Orduz geroztik, hainbat hizkuntzalari hurbildu
da anafora mota honetara (Fradin, 1984; Kleiber, 1988, 1990b, 1992,
1994b, 1994c, 1999; Kleiber eta kol. (1994); Corblin 1987; Reichler-
Béguelin, 1988a, 1989; Berrendoner, 1990; Charolles, 1990, 1994a, 1999;
Berrendoner & Reichler-Béguelin, 1995; Apothéloz & Reichler-Béguelin,
1999 besteak beste). Psikolinguistek, ordea, anafora kontzeptual edo
situazionalaz hitz egiten dute (Garrod &Sanford 1982 eta 1983,
esaterako) 85 .
Kleiber-ek (1992) honako definizioa ematen du:
“ Associative anaphora is a type of indirect textual reference whereby a new referent is
introduced as an anaphoric not of but via the referent of an antecedent expresion.”
84 Blanche-Benveniste-k eta Chervel-ek (1966) aipatua.
85 Aipatu autoreez gain, asosiazio bidezko anaforaz argitaratutako lan monografikoak ere badira: Verbum
XIII, fasc. 3 (1990) eta Journal of Pragmatics, 31, nº 3 (1999).