Azalpenezko testu entziklopedikoaren azterketa eta ... - Euskara

175
Itzulpengintzatik etorri zaio euskarari anafora pronominalaren
funtzionamendua deskribatzeko beharra. Beste hizkuntzekin alderatuz gero,
euskarak baditu bere ezaugarri propioak. Horietako zenbait anafora
pronominalari dagozkio.
Euskarazko erakusleek funtzio anaforikoa eta kataforikoa bete
ditzakete baina horien erabileran badira zenbait ezberdintasun erderekiko
(espainola eta frantsesarekiko). Hona hemen ezberdintasun horiek:
1. Generoa. Gaztelaniazko hiru generoetarako ordain bakarra du
euskarak. Horren ondorioz, hona hemen ondorengo esaldia edo
antzekoak itzultzerakoan sor daitezkeen ezberdintasunak (Lozano,
1997; Zabala, 1996):
(9) La educación de los niños es distinta a la de las niñas. Ellos hacen...mientras
que ellas... (Lozano, 1997, 146.or.)
(10) Neskek eta mutilek ez dute heziketa bera. Mutilek....egiten dute;
neskek, ordea,...(Lozano, 1997,146.or)
Ikusten denez, euskaraz izena errepikatzea ezinbestekoa da.
Edo honako adibidea:
(11) La endozoocoria es una relación mutualista que se da entre un animal y
una planta. Ésta consigue la dispersión de sus semillas y aquél ventajas del
tipo del mimetismo. (Zabala, 1996, 37.or)
(12) Endozookoria, landare baten eta animalia baten artean ezartzen den
erlazio mutualista da. Landareak, bere hazien sakabanakuntza lortzen du eta
animaliak mimetismoa bezalako sariak lortzen ditu. (Zabala, 1996, 37.or)
2. Usadioa. Euskarazko eta gaztelaniazko hiru graduetako esanahia
bete-betean bat etorri arren, anaforikoetan usadioa ez da beti
horrela Lozano, 1997; Zabala, 1996).
Honela itzultzea proposatzen da, nahiz eta zenbait idazle
garrantzitsuk lehen gradua erabili horretarako:
(13) Luis dio una mala respuesta al hombre y éste se enfadó.
(14) Luisek gaizki erantzun zion gizonari eta hura haserretu egin zen (beraz,
graduak ezin ditugu beti elkarren parean erabili).
3. Izen sintagmak aurreko esaldian deskribatu den prozesua
ordezkatzen duenean, gazteleraz “eso” izenordain erakusle neutroa
erabili ohi da, eta beraz, ez dago inongo anbiguitaterik. Baina
euskaraz berriro ere, ulergaitz samarrak dira izenik gabeko